Yararli motosiklet kullanimi bilgileri.

29 Nisan 2005

Hurt Raporu

""Bu rapor ABD, Kaliforniya eyaletinde University of Southern California (USC) tarafindan 4000 in uzerinde motosiklet kazasi uzerinde yapilan calismalar sonucu ortaya cikmis, 1981 de sonuclanmis. Rapor butun dunyada motosiklet surus guvenligi konusunda onderlik etmis; bugunku kurallar, motosiklet – guvenlik ekipmani dizaynlari, guvenlik onlemleri ve otomobil - motosiklet surucu egitimi bu rapor sayesinde modern seklini almistir.


HURT RAPORU

“HURT Motosiklet Kaza Arastirmasi” ABD, Kaliforniya eyaletinde University of Southern California (USC) tarafindan 4000 in uzerinde motosiklet kazasi uzerinde yapilan calismalar sonucu ortaya cikmis, 1981 de sonuclanmis bir rapordur. National Highway Traffic Safety Administration arastirmacisi Harry Hurt, sadece Los Angeles civarinda 900 kazayi butun yonleri ile incelemis ve bu arastirmaya onderlik etmis bulunuyor. Asagida 700 sayfalik bu raporun, ayni enstitu tarafindan 55 ana madde halinde ozetlenmis seklini bulacaksiniz. Rapor butun dunyada motosiklet surus guvenligi konusunda onderlik etmis; bugunku kurallar, motosiklet – guvenlik ekipmani dizaynlari, guvenlik onlemleri ve otomobil - motosiklet surucu egitimi bu rapor sayesinde modern seklini almistir.

ANA MADDELER

Asagida bulacaginiz ana maddeler disinda genel bulgular su sekildedir. Motosiklet kazalarinin %75i bir baska aracla, genellikle de bir otomobille olmaktadir.
Bu %75 lik oranin %66sinda otomobil/diger arac surucusunun motosikletin gecis hakkina tecavuzu soz konusudur.
Buradan cikan sonuc, tum motosiklet kazalarinin %50 sorumlulugu baska araclara ait olmaktadir. En sik duyulan ozur “motosikleti hic gormedim” dir. Bir diger ortak ozellik ise, bu kazaya neden olan arac suruculerinin hemen hic biri motosiklet ile omurlerinde ilgilenmemis kisiler olmasi.

HURT Motosiklet Arastirmasi Bulgulari
Tum kazalar ozel olarak gozlemlenmis, kaza olus sekli, yaralanma bicimleri, kaza karakteristikleri incelenmis, ve asagidaki sekilde ozetlenmistir:

1. Kazalarin yaklasik ¾ u baska bir aracla carpisma sonucu meydana gelmekte, ve bu arac genellikle bir otomobil olmaktadir.

2. Kazalarin yaklasik ¼ u “tek arac kazasi” seklinde olusmakta, surucu kontrolunu kaybedip dusmekte, sabit bir cisme carpmaktadir.

3. Kazalarda tasit arizasinin rolu %3 civarinda olup lastik patlamasi sonucu kontrolu kaybetme seklinde gozlemlenmistir.

4. Tek basina yapilan kazalarda surucu hatasi 2/3 oraninda basrolu oynamaktadir. Bellibasli hata tiplari viraja asiri hizda girip, viraj disina cikmak, asiri frenleme ile tekerleklerin bloke edilmesi ve virajda fren yapilmasidir.

5. Yol kusurlari (cukurlar, dusuk banket vb.) kazalarda %2, hayvanlar %1 rol oynamaktadir.

6. Baska bir aracla carpisma seklindeki kazalarda, diger arac surucusu (cogunlukla otomobil) 2/3 oraninda motosikletin gecis hakkina saygi gostermeyip, onun yolunu kesmektedir.

7. Motosiklet ve surucusunun yoldaki zayif gorunurlugu ve firkina varilmamasi kazalarin basilica nedenidir. Kazaya neden olan arac surucusu motosikletliyi ya hic gormemis yada son anda gormus ve cok gec kalmis oluyor.

8. Kasti olarak motosiklet surucusune seklinde bir kaza ihmal edilecek kadar az duzeydedir.

9. En cok karsilasilan kaza motosiklet duz yolda ilerlerken karsidan gelen aracin sola donerek motosikletin yolunu kesmesi sonucunda olusuyor.

10. Kavsaklarda meydana gelen kazalarda karsidan gelip sola donerek motosikletin yolunun kesilmesi sonucunda olusuyor.

11. Kazalarin %98 inde hava sartlarinin hicbir onemi olmadigi gorulmustur.

12. Kazalar cogunlukla motosikletcinin yola cikis noktasinin yakinlarinda cereyan ediyor. Uzun yola cikanlarda yine donuste varis noktasina yaklasildiginda. Cikis noktasi yakininda alisveris, arkadas ziyareti, eglence vb. amacli gezilerde cok goruluyor.

13. Motosikletin yada kazaya karisan araclarin parlama, sinirli gorunus yada baska bir aracin arkasindan harekete gecmekte olusu tum kazalarin neredeyse yarisinda etkin olmaktadir.

14. Az gorunurluk basilica kritik faktor olarak belirlenmis ve gunduz farlarin acik tutulmasi, parlak renkli giysiler, kask ile gorunurlugun artirilmasinin kaydadeger sekilde kazalari azaltmakta oldugu gorulmustur.

15. Yakit sistemi kacak ve akintilarinin kaza sonrasi hasar meydana gelmesinde %62 oraninda rol oynadigi gorulmustur. Bu tur zayif baglanti ve yakit kacaklari yangina yol acmaktadir.

16. Ortalama kaza oncesi hiz 47.68 kmh, ortalama kaza anindaki hiz 34.4 kmh olarak tespit edilmistir. 137 kmh hizla yapilan 4 kazaya rastlanmistir.

17. Tipik bir motosiklet kazasinda olay surucunun gorus alani icerisinde olmaktadir. ¾ un uzerinde bir oranda carpismalar surucunun onundeki 45 derecelik gorus alani icinde ceryan ediyor.

18. Motosikletin karsidan gorunurlugu surucu ve motosikleti kazadan uzak tutmak icin en onemli faktor olarak bulunmustur.

19. Aracin yetersizligi, arizalari, bakimsizligi kazalarda nadir olarak rol oynamaktadir.

20. En cok kazaya karisma olan yaslar 16-24 arasindadir. 30-50 yas arasinda bu oran kayda deger bir sekilde dusmektedir.

21. Motosiklet suruculerinin %96 gibi buyuk bir cogunlugu erkek olmasina ragmen kadin suruculer daha cok kaza yapmaktadir.

22. Isci-ogrenci-issiz grubu suruculer; yonetici, memur, satis gorevlisi vb. grubundan daha cok kaza yapmakta.

23. Daha onceden trafik cezalari almis, baska kazalara karismis suruculer daha cok kaza yapiyor.

24. Kaza yapan suruculerin %92 si teori yada pratik hicbir egitim almamis suruculerden olusuyor. Bunlar kendi kendilerine, es-dost tarafindan verilen bilgilerle, ogrenmis bulunuyorlar. Ciddi motosiklet egitim kursu gorenlerin kazaya karisma orani son derece dusuk.

25. Kaza yapan motor suruculerinin yaridan fazlasi 3 yildan daha fazla tecrubeli olmalarina ragmen bu kaza yaptiklari motora 5 aydan daha az bir suredir binmekteler. Motokros tecrubesi olan suruculerin kazaya karisma orani son derece dusuk.

26. Kazalarin buyuk kisminda surus sirasinda yapilmasi gereken seylere gerekli dikkatin verilememesi ortak bir faktor olarak bulunmustur.

27. Olumlu kazalarin yarisinda alkol etken olmustur. (gerek motor gerek diger arac surucusu).

28. Bu kazalarin hemen hepsinde motosiklet suruculeri kazadan sakinma manevralarinda basarisizlik gostermektedir. Baslica problemler arka tekerlegi bloke etmek, yetrerli gucte fren sikmamak, gereksiz yere motru dusurmek, kontra viraj tekniginin (counter steering) bilinmemesi, kivirmaca (swerving) tekniginin bilinmemesi.

29. Tipik bir motosiklet kazasinda, surucunun kazadan sakinmak icin 2 saniye yada daha az suresi kalmaktadir..

30. Yapilan gozlemlerde kayda deger miktarda yolcu tasiyan motosiklet kazasina rastlanmadi.

31. Kazaya karisan motosiklet disindaki arac suruculeri genelikle 20-29 yas arasinda yada 65 yas ustunde bulunmustur. Bu suruculerin neredeyse tamami motosikletin teknik ozelliklerine vakif degildir.

32. Buyuk hacimli motosikletler daha az kaza yapmakta ama kaza sonuclari daha agir olmaktadir.

33. Motosikletin renginin bu kazalardaki onemi anlasilamistir. Motosikletin boyali yuzeylerinin karsidan gorunusunun azligi dolayisiyla bu faktorun onemli olmadigi sonucuna varilmistir.

34. Kaportali (grenaj) ve on camli motosikletler kazalara daha az karismaktadir. Hem bu motosikletler daha tecrubeli suruculer tarafindan tercih edilmekte, hemde gorunurlukleri daha fazladir.

35. Kazaya karisan motosiklet suruculerinin cogunlugu ehliyetsiz, otomobil ehliyetsiz ve/veya ehliyetleri geri alinmis sahislar olarak bulunmustur.

36. Chopper olarak modifiye edilmis motosikletler buyuk bir cogunlugu teskil etmektedir.

37. Bu kazalarda yaralanma oranlari soyledir. Tum kazalarda hafif yaralanmalar %45, Kendi basina kaza yapip yaralanma orani %96, baska aracla carpisarak yapilan kazalarda yaralanma orani %98.

38. Yaralanmalarin %50 si bacak, diz, kalca, ayak bilegi ve ayak bogesinde meydana gelmektedir.

39. “Crash bar” denilen koruyucular etkili degildir. Bu tur motosikletlerde ayakta-bilekte yaralanma azalmakla birlikte diz ve kalca yaralanmalair artmaktadir.

40. Koruyucu giysiler, cizme, eldiven, ceket, pantalon vb. giyilmesi kaydadeger sekilde surtunmelerden olusan yaralanmalari azaltmakta.Bu kusam dusuk hizlarda yaralanmali tamamen onlemekle birlikte yuksek hizda agir darbeleri onlemede basarili degildir.

41. Kazalarin %13 unde kafadan (onden baska araca – cisme) carpma sonucu kasik bolgesi yaralanmalari gorulmustur.

42. Kazalarda yaralanmalarin ciddiyeti kullanilan alkol, hiz, ve motosikletin buyuklugu ile dogru orantili olarak artmaktadir.

43. Kazalarin %73 unde motosiklet suruculerinin goz koruyucu herhangi bir onlem almamis oldugu gorulmustur. Bu hata kazadan gorusu etkilemekte ve kazadan korunma manevralarinda cok kiymetli saniyelerin kaybolmasina yol acmaktadir.

44. Kazaya karisan suruculerin sadece %40 inin kask giydigi tespit edilmistir.

45. Motosiklet egitimi almamis, ehliyetsiz, egitimsiz sahislarin ozellikle yazin ve kisa yolculuklarda kask takmadiklari gorulmustur..

46. En olumcul kaza sekillerinde yaralanmalar bas ve/veya gogus bolgesinde gorulmektedir..

47. Kafadan yaralanmalarin azaltilmasinda tek kritik faktor kask kullanimidir. Standartlara uygun kask kullanimi son derece verimli bulunmustur.

48. Kask kullanimi kritik trafik seslerini azaltmiyor, gorusu kesmiyor, yorgunluga sebep olmuyor, dikkat kaybina sebep olmuyor ve kaza olusumunda herhangi bir etki yaratmiyor.

49. FMVSS 218 (ABD Kalite Standardi) standardindaki kasklar yuksek duzeyde koruma saglamaktadir.

50. Kaskli suruculer ve yolcularinda son derece dusuk bas ve boyun yaralanmalari gorulmustur..

51. Tam kapali kasklar korunmayi onemli miktarda artirmakta, yuz ve cene yaralanmalarini dikkate deger miktarda azaltmaktadir.

52. Kask giyilmesi dolayisi ile herhangi bir yaralanma yada hasar gozlenmemistir, bilakis muhtemel ciddi hasarlar daha kucuk yaralanmalarla sonuclanmaktadir.

53. Gozlenen kazalarin %60 inda suruculerin kask kullanmadigi gorulmustur. Bu suruculerin %26 si rahat edemedikleri icin, %53 u herhangi bir kaza ile karsilasma ihtimalini akillarina bile getirmedikleri icin kask giymediklerini belirtmislerdir.

54. Bu raporda gozlenen araclarin trafik kayitlari kaza mahallinde edinilen bilgilerle duzenlenmistir. DMV (ABD Trafik Departmani) kayitlari gercekle uyusmamaktadir.

55. Herhangi bir sigortasi (tam kapsamli, saglik, kaza, hayat vb. ) olan surucu sayisi %10 un altinda bulunmustur.

28 Nisan 2005

Motosiklet Teorisi #1 - DURUS

(COPYRIGHT © Resat “Donald Duck” Arbas)

Motosiklet teorisi #1, Kirmizi isikta durus...
-------------------

Once sunu hatirlatalim...motosiklet esas olarak on fren ile durur. Bazi eskiler buna karsi ciksada en guvenli frenleme daima iki frenin kullanilmasi ile olur. Sakin sadece arka freni kullanarak durmaya calismayin.

Hadi bakalim giderken kirmizi isik yandi,

1-Aynayi kontrol edin...arkadan gelen (ayni zamanda kaset degistirirken, bir yandan telefonla konusan, ve arka koltuktaki cocuguna laf yetistiren otomobilli) sizi-kirmizi isigi-ondeki tikali trafigi gordumu? Duruyor mu? Iyi o zaman..:)
Seridin temiz bir yerini secin ayaginizi koymak icin...yagli, kumlu, cukurlu, su golcuklu (ne kadar derin acaba) pis yerlere ayginizi basmamaya gayret edeceksiniz.

2-Frenlemeye baslayin...Vites kucultun ... 1 e kadar...hicbir zaman bosa almayin(*)...arkadaki duramazsa yapacak hicbirseyiniz kalmaz.
Ayrica siz durdugunuzda arkanizda kimse olmayabilir, sonradan tamgaz biri cikagelir mesela...

-tekrar aynayi kontrol edin...
-iki ferni birden kullanin ve durun.

Hicbir zaman isiklari gormek icin kafanizi kaldirip bakmak gerekecek kadar yaklasmayin isiklara, yani yaya gecidini tamamen serbest birakin. Basiniz yere paralel duz ileri bakarken trafik isiklari gorus alaniniz icinde olsun.

-On Freni ve debriyaji her zaman dort parmaginizla kullanin. [MX (motocross) yariscisi degilsiniz*unutmayin*]

3-Durdunuz...

DIKKAT
Pozisyonunuz su olmali (**)

Debriyaj sonuna kadar cekili
Vites 1 de
Sag ayak Frende (basili tabii)
Sol ayak yerde. (Temiz ve saglam bir yerde)
Sag el gaz vermeye hazir (hatta arada hafif hafif gaz veriyor)
Gozler ilerde, ama ayni anda yayalari, gecen trafigi, ve aynayi kontrol ediyor.
On tekerlek ileriye bakiyor.
+
Yolcunuz varsa kiprasmadan :) pasa pasa oturuyor, size birseyler soyluyorsa siz onu basinizi cevirmeden dinliyorsunuz, sakin ola ki ayagini yere koymaya filan kalkmiyor ve tutundugu yeri -katiyen- birakmiyor.

En ondede olsaniz arada da olsaniz seridin asiri sag yada sol kenarina cekilmeyin, bu arkadaki arabayi yaniniza davet etmek anlamina gelebilir bazi suruculer tarafindan. Arkadan gelen trafigi tamamen bloke edin.

Baska motorlu biri daha varsa gidip yaninda durmayin, en az yarim, en iyisi bir motor boyu geride ve aksi yanda (o soldaysa siz sagda) kalin. Sakin muhabbete filan girismeyin.

Hicbir zaman gidip arabalarin arasinda durmayin, yani iki aracin arasinda, heleki kor noktalarinda. Buna mecbur kalirsaniz bu suruculerle goz temasina gecip sizi gormekte olduklarindan tamamen emin olun ve boyle bir mecburiyete bir daha dusmeyeceginize dair kendinize soz verin.

Unutmayin yaptiginiz her dogru sey kendiniz, her serserilik butun motosiklet camiasi icindir. :)
Neyse devam...

Arada kalmissaniz, yani onunuzde de araba varsa arkadan gelen trafige daha cok ozen gosterin, gerekirse onunuzdekinin sagina-soluna kacabilmelisiniz...yani ortada kalmayin. Aslinda cok temiz acik otoyollarda degilseniz hic bir zaman seridin ortasini kullanmayin, hep arabalarin sag yada sol tekerlek izinden gidin. Buralari daha temiz ve yagsizdir.


(*) Kimisi size debriyaj cekili kirmizi isikta beklemenin motorun sagligi icin pek iyi olmayacagini soyleyebilir...aldirmayin. Motorlar bu uluslararasi standarda gore imal edilmistir, debriyaj uc kurusluk bir parcadir, esas olan gerektiginde arkadan gelen yada daha yesil yanmadan kalkan arcin onunden kacmak ve hayatta kalmaktir.
Ayrica bazen N den 1 e kolaylikla alamayabilirsiniz vitesi, ayaginiz kayar, sag ayagi yere indirip freni bosaltmak zorunda kalirsiniz, bu defa yokustaysaniz on freni cekmeniz gerekir, ayni anda gaz veremezsiniz, motor stop edebilir vs. vs. vs. turlu komplikasyonlarla karsilasabilirsiniz ve arkanizda bekleyen insanlar genellikle yesil isigi gordugunde gaza basma egilimindedir.

Unutmayin motorsiklette hafif kaza yoktur !
Iki otomobil arasinda tampon tampona ufak bir tokusma sizin icin kirik bir bacak anlamina gelebilir.

Yani iyisimi siz 1 e alin, fren lambaniz yaniyor olsun surekli ve dedigim gibi bekleyin :)

- Debriyaj icin esas sagliksiz olan sey onu kavrama noktasinda uzun sure tutmaktir.

(**) Bunu bir cek-list gibi bir kagida yazip ezberlemeniz iyi olacaktir. Ben oyle yapmis, ilk motoruma yapistirmistim. "

Soru: (ICE)
VaLLa hiç üşenmeden yazdığın için ben teşekkür ediyorum sadece bir soru
soracağIm kafama takILdI bana motor öğreten kişiLer ön freni 4 parmakLa
değiL sadece 2 parmakLa sIkmam gerektiğini söyLediLer çünkü zaten çok
kuvvetLi ve hassas bir ön fren var 2 parmakLa biLe zInk diye durdurabiLiyor
acaba hangisi doğru ??

Cevap: (Hakan - Kendisi tecrubeli bir MX -Motocross sürücüsüdür)

ikiside doğru aslında...ama şu da var ki kullandıkça zaten en rahat
pozisyonu kendin bulursun..mesela yokuş yukarı kalkarken iki parmakla
ön freni sıkıp aynı anda gaz verebilmek gibi....
ve küçük bir öneride benden;motor kullanmayı şehiriçi yerine dağda bayırda
öğrenmeye çalışın...asfalt üzerinde ve otomobiller arasında hata yapıpta sağ
kalma şansınız oldukça azdır...ayrıca alışkın olmasanızda trafiğin akışıyla
doğru orantılı olarak hızlı gitmek zorunda kalabilirsiniz....

Cevap (DD):

Peki, bu yanitla sanirim "Hakan" i da yanitlamis olacagim...

Once, frenininiz "cok" kuvvetliyse bir sorun var, ayarlanmasi gerekiyor
demektir. Saglikli bir motorun freni (yada hicbirseyi) hicbirzaman "cok"
kuvvetli ve/veya "hassas" olmamali.
Yada sen henuz motora alisamamis olabilirsin, gerektiginden fazla guc
uyguluyorsundur...aslinda bu daha genel bir problem. Calismak lazim, yavas
hizlarda yumusacik duruvermek goruldugu yada sanildigi kadar kolay degildir.

Debriyaj "bir defada tam olarak", Fren daima "gittikce artan" gucte ve
"kararlilikla" cekilmelidir...veee bunu iki parmaginla yapamazsin maalesef.

Iki parmakla fren yapmak daha once yazdigim gibi MX (yaris) teknigidir. On
freni/tekerlegi bloke edip ayni zamanda arka tekerlege spin vererek bozuk
zeminde dar yerlerde motoru hemen hemen oldugu yerde dondurmeye yarar. (bir
ayakta yerdedir bu arada) MX motorunuz yoksa ve gevsek zeminde degilseniz
denemeyin, pratik hayatta bir yarari olmayacaktir, tehlikelidir de ustelik.

(Tabii bir de mountain-bike downhill teknigidir...zaten fren kolu iki parmak
icin dizayn edilmistir...ancak o alet sizin vucut agirliginizin 7-8 de
biridir ve bambaska bir teknik sozkonusudur. Daha once yazdiydim, motosiklet
"motorlu bisiklet" degil, "iki tekerlekli otomobil"dir)

Bir diger noktada sudur, evet 30-50 gibi hizlarda giderken motoru
yavaslatmak icin iki parmakla yaptiginiz fren bir ise yarayabilir ama motor
yukluyse, yolcunuz varsa, yokus asgi gidiyorsaniz, hiziniz diyelim 130kmh
filan gibiyse ve bu saydiklarimdan biri yada birkaci bir aradaysa yandi
gulum keten helva :)
Onunuze cikan birsey icin motora kenetlenmis "o diger iki parmak" i oradan
sokup frene koyamazsiniz ve durus mesafeniz defalarca artar. Zaten cogu kez
bir iki metre bile artmasi motorcu icin bir felakete yol acar.

Fren pedalini bir kapi gibi dusunun, siz kapiyi acmak kapatmak icin kol
tarafindan mi itersiniz yoksa menteseye yakin bir tarafindanmi? Iki parmakla
yapilan frende mentese tarafini kullaniyorsunuz, yeterli moment kolu olmadan
yeterli guc uretemezsiniz. Ayrica -butun- motorlarda fren kolu dort parmaga
gore dizayn edilmistir (ilave- modern MX makineleri istisna) ve emniyetli durus icin gerekli guc ancak boyle
uretilebilir.

Ben kendim cok denedim, bos bir yerde siz de deneyin, iki parmakla "yumusak"
(smooth) fren yapilamaz. Oysaki dort parmakla istediginiz basinci
istediginiz yumusaklikta uygulayabilirsiniz.

Hakan yokus yukari durdugunda hem freni hem gazi ayni elle idare edip motoru
kaldirmaktan bahsediyor, haklidir cunku motoru size tarif ettigim gibi
durdurmayi basaramamistir yada o sekilde ogretilmemis ona (ve bana) ve bu
cambazliga ihtiyac duymaktadir. (itiraf:ayni seyi ben de cok
yapmisimdir-bilgisizlik-) Yani vites 1 de, sag ayagi frende, sol ayagi yerde
olsa bir taraftan sarki mirildanarak yokus yukari kalkacagi yerde luzumsuz
risk aliyor, dikkat kesiliyor, yanlis yere odaklaniyor. Hakan a bunu
yazdigi icin tesekkur ederim bu arada...

Evet motor kullanmak huner ister ama kesinlikle "cambazlik", "ozel
marifetler" istemez. Bunlara gerek duydugunuzu hissediyorsaniz birseyleri
yanlis biliyor yada uyguluyor olmalisiniz. "Huner-ustalik" ise zamanla, sabirla,
antremanla, tecrubeyle ve yapilan isi severek kazanilan bir seydir.

Lafi gelmisken bir ufak hatirlatma daha:
Motorla giderken sartlarin degismekte oldugunu hissettiginizde, mesela
ilerde okul dagilmis cocuklar kaldirimda, iki inek yol kenarinda otluyor,
park halindeki arabalardan birinin stop lambalari yaniyor-icinde biri var
gibi, FREN KOLUNU DORT PARMAGINIZLA "ORTUN".

Normal gidiyorsaniz zaten gazi kesmeyin ama fren yapmaya, manevraya hazir
olun...on fren son derece onemlidir unutmayin ve parmaklari gazdan cekip
frene koymak cok kiymetli bir sureyi sizden calar, hatta "urkutucu" bir
seyle karsilasabilirsiniz ve o panikle simsiki tutunup hic fren
yapamayabilirsiniz bile. Bunlar hep tecrube-istatistik...biraz oz guven ve
biraz calisma ile hepsi oluyor...:)

Motosiklet Teorisi - MOTOSIKLETE GIRIS

(COPYRIGHT © Resat “Donald Duck” Arbas)

Nasil baslanir? Motosiklet bir gun ansizin insanin kanina giriverir ve kendinizi gelip gecen motorlara bakarken, dergilerde resimlerini karistirirken, TV de yarislarini izlerken bulursunuz…bu sihirli ani hic bir zaman hatirlayamazsiniz, hatirladiginiz anda daha eski bir ani canlanacaktir zihninizde motosiklet aski ile ilgili.

Bu aska malup dustunuz ve artik bir motosiklete atlayip kanatsiz bir ucusa gecme, yuvadan, kafesten cikma arzusu ile yanip tutusuyorsaniz pek iflah etme sansiniz yoktur. Illaki bu dunyaya duseceksiniz. Bizlerde elinizden tutmaya calisacagiz dilimiz dondukce. Biz diyorum cunku yeni motorcularin elinden tutmak tum motosiklet camiasina dusen bir gorev.

Once bazi kavramlar ustunde duracagim, ki birincisi bunun bir Spor oldugudur. Yani hic bilmeden sahaya cikip tenis, beyzbol oynayabilirmisiniz? Kurallarini incelemeden, felsefesini bilmeden Yagli gures, Aikido, yada Judo minderine cikabilirmisiniz? Tabii ki hayir. Bu sporun en egzantrik tarafi bir sahasi, minderi olmayisi ve olayin spor bilinciyle uzaktan yakindan ilgisi olmayan diger insanlar arasinda gecmesidir ki biz bu ortama trafik diyoruz.

Ikincisi ogrenme egrisinin gosterdigi dalgalanmalardir. Baslangicta cok zor gibi gelir, sonra cok kolaylasiverir birden, sonra zorlasir ve boyle bir zikzak gider ta ki duz bir cizgiye ulasana kadar. Ve hic bitmez. Bugun en usta suruculer bile hala bir taraftan motosiklet kullanmasini ogreniyor, hic supheniz olmasin. Ve bu sizi korkutmasin, bu sporun en guzel tarafidir.

Ucuncusu, motosiklet surusunun bir mucadele olusudur. Fizik kurallariyla, kendi vucut ve zihninizin sinirlariyla, ogrenme ve motor kaabiliyetinizle(*), makineyle, tum anlamiyla cevre ile ve doga kosullariyla mucadele.

(*) Motor kaabiliyeti insan psikolojisi ve tip ta kullanilan bir tabir. Sahip oldugunuz bilgiyi mekanik bir duzenege uygulayabilme yeteneginizdir. Paten, Ucak, Bisiklet, Kayak, Otomobil vb. Araclari kullanabilmek icin bu ham yetenege sahip olmaniz ve usanmadan tekrarlayip gelistirmeniz gerekir.

Dorduncusu ise genc ve fiziksel-mental olarak tam saglikli olmaniz gerekliligidir. Genclik goreli bir kavram dogal olarak, ben 25 yasinda ihtiyarlar ve 75 yasinda gencler taniyorum. Motosiklete baslamak icin asgari yas siniri diye bir sey yoktur.

Baslamadan once gerekli olan seylere gelelim.

Bisiklete binmesini bilmeniz gerekiyor…Otomobil kullanmasini da bilmeniz gerekiyor. Bu yanlizca benim kanaatim degil tabii, ABD de ve batili bir cok ulkede ciddi motosiklet okullarinin hicbirine bisiklete binmeyi bilmeyeni ve otomobil ehliyeti olmayani almazlar.

Bisiklet motosikletin anasi, otomobil de babasidir. Ailesi ile iyi bir dostluk kurmadan kizlari (yada ogullari) ile nisanlanmayi aklinizdan bile gecirmeyin.

Bununla birlikte sunu da bilin ki motosiklet motorlu bisiklet degil iki tekerlekli otomobil dir. Yani bisiklet VE otomobil kullanmasini bilmek bu seytan icadini kullanabilmeniz icin yeterli degildir, tamamen yeni bir dunya ile karsi karsiyasiniz.

O zaman sira geldi bir motosiklet secmeye…

Motosiklet Teorisi dizisini okumakta iseniz, bu isin mekanigi hakkinda epey bilgi sahibi olmussunuzdur. Motosiklet, kendi basina ayakta duramayan, eksik bir makinedir. Onun tamamlayici parcasi sizsiniz. Ikiniz ortak tek bir makine olusturursunuz. Otomobil tecrubesinden tamamen farklidir. Otomobildeki sesini bile duymadiginiz, cok merakli degilseniz nerede nasil calistigindan haberiniz olmayan makine burada bacaklarinizin arasindadir. Ici agzina kadar benzin dolu bir tank dizleriniz arasinda, on tekerlege bagli tamamen ortada bir mekanizma ellerinizdedir. Bir yandan vites degistirmek, arka ve on freni zamaninda ve uygun basincta kullanmak, bir yandan da maalesef dumduz ufuktan ufka uzanan yollar henuz insa edilmedigi icin saga sola donmek zorundasiniz.

Iste mucadele daha burada, mental duzeyde baslar. Daha baska mucadeleye ihtiyaciniz varmi? Cevabiniz evet ise hemen gidip 250cc ustunde kocaman gosterisli bir motor secin...hele olume meydan okuma gibi bir merakiniz varda pahali bir intihar planliyorsaniz 600cc den baslayan super sport bir motosiklet sizin icin bicilmis kaftandir.

Bunlari sizi urkutmek icn ozellikle yaziyorum, su katilmadik gercekler.

Ilk sececegimiz motosiklet herseyden once hafif olmalidir, kivrak olmalidir.
Boyu posu size uygun olmalidir. Bunlari nasil anlayabiliriz; soyle. Motora oturun,

Hop bir dakka bir dakka…motora nasil oturulacagini anlatmadimki, degilmi? Anlatayim...

Motor yan destekte olmalidir…orta destekte ise, bilen birine soyleyin indirsin. Motorun sol yanina yanasin, uzanip elciklerden tutun ve sag elcikteki levyeyi (on fren) dort parmaginizla sIkIn. Simdi dikkat, ozellikle motor biraz yuksekse motora sag bacak atilarak Malkacoglu gibi binilmez. Seleyi varsa yan cantalari, arka stop lambasini filan cizebilir, hatta kirabilirsiniz. Soyleki, sag ayaginizin topugu kiciniza degecek gibi dizinizi bukun. Simdi Dizinizle binin. Ayaklarinizi yere basin, motor duz bir yerde tabii ve freni birakin..istediginiz kadar siritabilirsiniz.

Bindiniz…her iki ayaginizin tabani yere tam basiyormu? Basmiyorsa aynen inin…Basiyorsa iyi…(simdi motorun vitesi bosta olsun-tabii ki motor calismiyor) ayaklarinizin topugunu yerden kaldirmadan dizlerinizi acarak (yerden guc alip dizlerle iterek) motoru yavasca geriye itin. Bacaklariniz dumduz ileri uzanmis, ayak topuklariniz yerde olsun. Simdi yine dizlerinizi kirarak motoru one cekip baslangic pozisyonuna gelin. Bu hareketi dort bes defa tekrarlayin…kollarinizdan guc almadan, ikinip sIkilmadan rahatca yapabiliyorsaniz mesele yok. Boyu size uygun ve yeterince hafif demektir. Birden fazla motor varsa hepsinde deneyin, hengisinde en kolay yapabiliyorsaniz o sizin motorunuz olmaya aday adayidir..:)

Gelelim motorun hacmine, gucune…50cc den baslamak uzere butun motosikletler (scooter ler de dahil olmak uzere) size trafikte yetecek guc ve hizi saglayacak yetenektedir. O yuzden aman 50HP den asagi olmasin, bu 25 oburu 35 o zaman 35 HP alalim filan gibi bir kaygiya kapilmayin. Bu kaygi yarinin problemidir ve yarin sizden 10,000 km uzaktadir. Kaba bir olcutle, alacaginiz motosiklet 250 cc den buyuk olmamalidir. Bununla beraber 125 yada 250cc baslangic motosikleti degildir, tum omur boyu zevkle kullanabileceginiz, her isinizi gorebilecek bir makinedir.

Scooter (ornegin Vespa) da bir motosiklettir, ustelik otomatik vitesli ve kullanmasi ogrenmesi en kolay, en ucuz makinelerden biridir. Gunluk kullaniminiza uygun olabilecegini dusunuyorsaniz, hic endiselenmeden bir scooter edinip motor dunyasina kestirmeden girmeniz mumkundur.

Scooter yolunu secmedigimiz varsayip devam ediyoruz…

Sira motosikletin tipine geldi…Burada konfor ve hakimiyet bir numarali tercih kistasidir. Dedik ya hani motosiklet surusu bir mucadeledir diye, siz motosikletin bir parcasi olacaksiniz diye; iste hakim olabilmeniz icin, bir parcasi olabilmeniz icin once dogru durust bir oturma pozisyonunuz olmasi lazim.

Motorda temel olarak uc oturma tarzi, ve bu tarzlara gore birkac ana model vardir. (Ornek olarak verdigim modeller baslangic icin degil, motorun tipi hakkinda bilginiz olsun diyedir)

1) Ayaklariniz oturdugunuz yerin gerisinde;
Agirlik: ellerde ve selede.
Amac: Kisa sureli gezi, sportif, aktif surus tarzi, surat yarislari.
Kategori: Sport, super sport, racing, drag
Ornek: BMW R1100S, Yamaha YZF-R6, Honda CBR600RR

2) Ayaklariniz oturdugunuz yerin altinda;
Amac: Orta-Uzun sureli gezi, konfor, sportif geziler, mukavemet yarislari.
Agirlik: ellerde, selede, ve basamaklarda.
Kategori:Turing, sport-turing, dual-sport = dual-purpose = enduro, Kros, Motard, Cadde, Standart, Gezi
Ornek: BMW K1200RS, R1150R-RT; Yamaha TDM850, TT600; Kavasaki KLR 650, Honda Goldwing, Nighhawk, KTM serisi endurolar.

3) Ayaklariniz oturdugunuz yerin onunde;
Agirlik: selede.
Amac: Orta-kisa mesafe gezi
Kategori: Gezi, Cruiser, Chopper
Ornek: Harley-Davidson, Indian, Yamaha Roadstar-RoyaStar, Kawasaki Vulcan, BMW R1200C

Tabiikki bu amac/kategori tanimlari genel kullanim-dizayn olcutlerine goredir. Bir racing motorla dunya turu yapabilir, bir Harley Davidson la kivrimli bir yolda butun sport bike cilari utandirabilirsiniz. Ama bu istisnalar yinede bizim siralamamizi degistirmez.

Gordugunuz gibi bu tarzlarin icinde baslangic motorundan bekledigimiz ozellik sadece 2 numarali tipte, Ayaklariniz oturdugunuz yerin altinda tipinde mevcut. Cunku bu tiplerde agirliginiz uc kontrol noktasina dagiliyor, fiyat olarak en ulasilabilir, ve amac olarak bizim hedefimize nisan almis vaziyetteler.

Demek bir enduro yada standart/cadde turu motor sececegiz, 250cc den buyuk olmayacak, ayaklarimiz yere basacak, tarif ettigim deneyi yapip basarili ve konforlu hissedeceksiniz kendinizi…iste aday motor.

Diger istedigimiz ozellik hesapli olmasi. Yani iyi bir ikinci el, yada kesenizi zorlamayacak bir sifir motor olacak bu. Garanti suresi dolmamis bir ikinci el, size en az bir-iki sezon hicbir mekanik sorun cikarmasi sozkonusu olmayacak bir kullanilmis motor idealdir.

Burada deginmek istedigim bir baska motor daha var ki o da kros motorudur. O da 2. tarza giriyor. Ancak bu motorlari uzerlerinde isik, sinyal, korna vb. Techizat olmadigindan ve lastikleri asfaltta son derece az tutundugundan normal trafikte kullanamazsiniz. Muhakkak arazide kullanmaniz, bir tasiyici ile parkura gidip gelmeniz, ozel tekniklerini bir hocadan ogrenmeniz gerekir. Biraz mesakkatli bir yol ve genel motosiklet meraklisina tavsiye etmiyorum. Ama, motosiklet ogrenmek ve ilerde rahat etmek icin bir numarali yol oldugunu da bilin. Ozellikle otomobil tecrubesi olmayan yasca gencler icin bulunmaz bir spor, harika bir eglencedir.

Pekala, bir motor edindik, ve parkura cikmak icin heyacalanmaya basladik..daha durun bakalim motosikletin en onemli parcalarini daha almadik…Tam kapali bir kask, cizme ve eldivenler motosikletin parcasidir. Bunlarsiz motora binmeyi aklinizdan gecirmeyin.
Daha gerisi var tabii kulaklik, ceket, pantalon, bobrek koruyucu vs.vs. ama temel kusam bu ucudur. Tam kapali bir kask, motosiklet cizmesi veya bilekleri de koruyan iyi bir bot ve eldivenler size baslangic antremanlari icin yeterlidir.

Sigortaya sira geldi…en azindan mecburi trafik sigortasi yaptiracaksiniz. Bunsuz motora dokunmayin bile. Sifir aldiysaniz, tam tesekkulu kazik bir sigorta motorun bir parcasi olarak edinilecek…motorun fiyatini dusunurken bunu da gozonune almalisiniz.

Herseyinizle hazirsaniz sira binmeye geldi demektir. Bu is icin en saglam yol bulabiliyorsaniz bir egitim kursuna yazilmak, kapali pistte tum incelikleri bir hoca nezaretinde ogrenmek, ve ehliyet almaktir. Bu imkan yoksa, bir bilen arkadasiniz size baslangicta yardimci olacak caresiz. Kendi motorunuzla veya kendi motoruyla.

Bir kurs bulamadiginizi ve ikinci sikka mahkum kaldiginizi varsayiyorum.
Kocadan Hoca Olmaz Donald sozunu unutmayin..:) es dost panik ve endise icinde size neye nereden baslayacaginizi anlatmakta gucluk cekecektir muhtemelen. Cunku bilmek ve ogretmek arasindaki fark gece ve gunduz gibidir. Kisa surede sinirler bozulabilir…iste o yuzden su asagidaki Temel Donald Kursu nu hazirladim…aynen takip etmenizde buyuk fayda goruyorum…:)

Asfalt, trafigi olmayan 30X80m gibi bir bos alan buluyorsunuz…motor tecrubesi olan sabirli arkadas(lar)inizla berabersiniz. Kendinizi cin gibi hissediyorsunuz, sabah saat 8-9 gibi…Birinci gun…

1) Motora binin ve calistirmadan yukarda tarif ettigim testi birkac kez yapin. Bu sizi agirliga hazirlayacak.
2) Inin, soyle biraz comelip kalkin, kollarinizi yana acip saga sola donerek azicik isinin.
3) Simdi motora binin, motor bosta, calismiyor. Arkadasiniz sizi arkadan yurume hizinda itiyor, siz ayaklarinizi basamaklara aliyorsunuz, siritiyor ve birseyler anlamaya calisiyorsunuz. Yaklasik 50m.
4) Donun, aynen geriye…
5) Tekrar 3 ve 4 ve 2
6) Motoru calistirin, vites bosta. Debriyaji sonuna kadar sIkIn ve 1 e takin vitesi. Simdi yavasca debriyaji birakmaya baslayin. Motor harekete gecmeye ve ayni zamanda da bayilmaya baslayacaktir..Azicik gaz verip bayilmamasini saglayin ama debriyaji hic bir zaman tamamen birakmayin. Oldu mu? Debriyaji yine sIkIn. Yine yavas yavas birakin, azicik gaz verin biraz yurur gibi oldumu yine debriyaji sIkIn.
Boyle boyle debriyajin kavrama noktasini anlayacaksiniz. Bunu arkadasiniz sIkIlana kadar, siz ve cumle alem mukemmel olduguna inannana kadar yapin…:)
Butun bu denemeler sirasinda motor daha 1m bile gitmemis olsun. Amac mesafe katetmek degil.

7) Motoru engine cut-off switch (acil stop dugmesi) ile stop edin. Sag eliniz on frende, sag ayaginiz arka frende, sol ayaginiz yerde iken sol elinizle kontak anahtarini kapatin. Inin.

Motoru stop ettirmek icin daima acil stop dugmesini kullanmayi aliskanlik haline getirin. Bu dugmeyi kullanmak icin sadece sag el basparmagi yeterlidir, diger kontrollerden elinizi cekmeniz gerekmez, ve gunun birinde gercekten acilen stop ettirmeniz gerektiginde sag el basparmaginiz bu hareketi otomatik olarak yapacaktir. Kisa bir mola verin.
8) Simdi Yine binip motoru calistirin. Bunun icin motor stop ettirme teknigini aynen tersinden yapin ve bunu aliskanlik edinmem lazim diye soylenip durun. Simdi deminki calismayi her seferinde motor iki uc m gidecek sekilde tekrarlayacaksiniz ve arka frenle motoru durduracaksiniz. Hiziniz yurume hizindan da yavas olacak, sol ayak yukari alinmayacak ve debriyaj hicbir zaman tamamen birakilmayacak…50m gidis-donus…yallah:)
9) Tekrar 8 ve mola…
10) Simdi yine ayni calisma, bu kez artik debriyaji tamamen birakiyorsunuz ve sol ayaginiz da yukari, basamaga aliyorsunuz. Yurume hizinda 10-12 m gidip arka frenle duruyorsunuz, sol ayaginizi yere basiyorsunuz…sonra bir daha…50m git gel, git gel…kendiniz konforlu hissedene kadar.
Duruslara dikkat edin, sol ayak yerde, debriyaj sIkIli, vites birde, sag ayak arka frende basili, gozler ilerde…daima gozler ilerde. Nereye bakarsaniz oraya gider. Mola.
11) Simdi heyecan verici bir deneyim olarak motoru kaldiracagiz, 15-20 m gittiktan sonra debriyaji sIkIp 2. vitese alacagiz 50m isaretinde on ve arka freni beraber kullanip duracagiz. Vitesi bosa alacagiz donecegiz (bu donmeler hep motorda oturur vaziyette ve yuruyerek yapiliyor) Yine kalkip geriye gelecegiz ve bunu siritmaktan suratimiz agriyana kadar tekrarlayacagiz.

12) Yemek molasi…daha erken mi? O zaman yukardakileri yeterince yapmadiniz demektir. Acikana kadar…saka bu yana bu yukardaki calisma 3.5-4 saat surmeli. Kendinize zaman verin.
13) Moladan sonra 11 numarayi bir kac kez yineleyin…ve gelelim viraj donme talimlerine.
14) Simdi motoru aynen yukarda tarif ettigimiz gibi kaldiracaksiniz, bir 20-25m filan gittikten sonra yaklasik 15-20kmh hiza ulasacaksiniz, basinizi sola cevirecek ve gaz vermeyi hic kesmeden, hatta biraz artirarak sol elcigi ileri dogru tatli bir basincla iteceksiniz.
15) Iste buuu…kontra teknigi ile sola donmeyi ogrenmis bulunuyorsunuz.
16) Motorun ustunde durus cok onemlidir. Daima relaks olacak, dirsekler ve omuzlar gevsek olacak kesinlikle kasilmayacaksiniz. Basiniz donme yonune cevrili, gozleriniz gideceginiz yere bakiyor, yere paralel ve gaz vermekten korkmuyorsunuz. Dizleriniz benzin tankinda, vucudunuzu saga sola yatirmiyorsnuz. Hizinizi 15-20 km/h civarinda tutuyor ve vitesi degistirmekle ugrasmiyorsunuz. Hep 1 de.
17) Basa donun, birkac kez daha iyice rahatlayana kadar yapin,
18) Ayni seyi saga yapacagiz. Dikkat edeceginiz nokta sag el ayni zamanda gaz verirken, ayni zamanda da ileri dogru elcigi itiyor olacak. Kulaga geldigi kadar zor degildir. Cumle es dost bikip usanana kadar tekrarlayin. Bu gunluk bu kadar yeter…buyuk bir olay basardiniz, eve gidip guzel bir dus cekin, ikiteker.org a baglanin ve deneyimlerinizi sevincinizi paylasin.
19) Ikinci gun cok daha kolay olacak cunku artik durup kalkmasini, oturmasini donmesini biliyorsunuz. Simdi dunku donmeleri bir iki defa sagli sollu tekrarladiktan sonra, ayni donusleri bu kez isin icine ikinci vitesi de sokarak yapacaksiniz. Ta ki puruzsuz olana kadar.
20) Simdi capi 25-30 m olan bibirine mesafesi en az 15 m olan iki daire cizecegiz yere. Kucuk isaret lerle, tebesirle olabilir. Ve burada 8 cizecegiz. Ikinci viteste, devamli gaz vererek, hizi sabit tutarak bir saga bir sola, bir saga bir sola…Ta ki puruzsuz, kusursuz guzellige ulasana kadar. Aslansiniz…yaparsiniz…:)
21) Mola…ogle yemegi…
22) Bir iki 8 daha yapip gelin…simdi 90 derece donus ogrenecegiz. Motoru kaldirip 20-25 m gidin ve durun. Vites birde, debriyaj sIkIli, sol ayak yerde, sag ayak ve sag el frende. Basinizi 90 derece sola cevirin gidonu da o tarafa dondugu kadar cevirin ve motoru kaldirin. 20m filan gidip yine durun yine sola…Kolay degildir…2000 defa yapin…saka…bir kac kez tekrarlayin, simdi saga. Sag daha zordur cunku sag ayak yukardadir, ama korkmak yok. Teknige guvenin. Durdugunuzda motoru saga sola yatirmadan, sakin sakin…uzunca bir mola verin.
23) Simdi yavas hizda donmelere, U donusune geldi sira. Bu en zorudur ama kendinize guvenin, bu badireyi de atlatacaksiniz. 30-40 m uzaga bir kola kutusu koyup etrafina tebesirle 15 m capinda bir daire cizip gelin. Cikis noktaniza da ayni seyi yapin. Simdi o daireye teget olacak sekilde oraya kadar gidecek, yeterince yavaslayacak, yaklastiginizda vitesi 1 e alacak, basinizi tam sola dondureceksele uzerinde kicinizi saga (yani ters yone) biraz kaydirip gidonu sola kirip gazi kesmeden, asla ve katiyen on freni kullanmadan tatli tatli gaz vererek doneceksiniz.
24) Yukardaki tarifi iyice anladiginizdan emin olana kadar on kere okuyun. Bu teknigin adi counter-balancing- Tersine Dengeleme dir. Kontra viraj teknigini kullanamayacaginiz cok yavas hizlarda bu teknikle donulur.
25) Iyice ogrendiginizden emin olana kadar tekrarlayin, Simdi de saga donus yaparak tekrarlayin. Ama bu tekraralar 5i 6yi gecmesin. Yorularak birsey ogrenilmez. Onunuzde gunler, haftalar, aylar hatta yillar var ve kovalayan yok. Dogu durust bir temele kuramadiginiz yapi ilerde muhakkak bir yerlerinden catlar. Bunun trafikteki karsiligina kaza diyoruz.
26) Biraz da fren calisip gunu bitirecegiz. Kaldirin motoru, 2. bitese takin, yaklasik 50.m de ve 20-25km/h hizda HER IKI freni de kullanip, lastiklerin hicbirini bloke etmeden nizami bir sekilde durun. Dort-bes defa tekrarlayin.
27) Daha sonraki gunlerde artik kendiniz yanliz olarak calismaya devam edebilir, bu yukardaki teknikleri bol bol dener cilalarsiniz. Arada dusuk hizda Tersine dengeleme teknigi ile slalom yapmaya calisin, cok faydasini gorursunuz.

Hicbir zaman hiz denemesine girismeyin.Kontra viraj teknigini 25-30km/h civarinda hizlara kadar deneyin.
Yoruldugunuz anda birakin calismayi ve biraz dinlenin. Ve calisma sirasinda bol bol su icin. Yorgunluk motor sinir sisteminiz icin demirden bir kapi gibidir. Kapandimi yaptiginiz calismanin hicbir faydasi olmaz, ve muhakkak bir kaza yapar, motoru dusurur yaralanabilirsiniz.

Ehliyet sinavina hazirsiniz…bomba gibisiniz, girdiniz sinava ve aslanlar gibi ehliyeti de aldiniz artik.

Trafige cikmak icin hazirmisiniz? Trafikten uzak Sakin bir Pazar gunu sabahini secin. Iyi bildiginiz bir parkur olsun, yaninizda cep telefonu yola koyulun. Ben o gunu hatirliyorum, bir gun evvelden bisikletle parkuru dolasmis nerede ne yapacagima, neyle karsilasabilecegime bakmistim. Aynini yapmanizi tavsiye ederim..hic olmazsa otomobille bir dolasin ve ilk gun, daha onceden planlamadiginiz seyler yapip bir cuval inciri riske etmeyin. Ilk suruslerinizde sureyi daima kisa tutun, ve her gun ustuste binmeyin.

Motosiklet Teorisi #2 - SIPDE / TATOKU FORMULU

(COPYRIGHT © Resat “Donald Duck” Arbas)

Motor surusu sirasinda surekli aklimizda tutmamiz gereken, ve uygulamamiz gereken bir formul...isi basitlestirmek icin :)

O da nesi demeyin hemen...

SIPDE motorla yolda giderken surekli yapmaniz gereken seyin formulu..ve ben aklimda boyle tutuyorum. Ingilizce Scan, Identify, Predict, Decide ve Execute kelimelerinin basharflerinden olusuyor.

Buna biz
Tara
Tanimla
Ongor
Karar ver ve
Uygula

TATOKU ? .. :)
diyebilirmiyiz??
niye olmasin...maksat aklimizda kalmasi degilmi? Baska fikriniz varsa beklerim...

Simdi, tecrubeli iyi bir surucu bu formulu kafasina kazimistir ve surekli kafasinda dondurerek motor surmektedir, soyle ki:

#1 TARA: Agersif olarak ileriyi, geriyi, sagi solu duyu organlariyla taramak anlamina gelir. Olacak seyleri onceden gormenin baska yolu yoktur, onde giden kamyonun ustundeki yuk iyi baglimi? su ilerde gorulen karalti bir cukurmu? benzinciden cikan arabadaki adam telefonlami konusuyor? arkadan gelen siren sesi ambulansmi yoksa bir arabanin alarmi mi? duydugunuz cig benzin kokusu sizdenmi yoksa onde giden tankerden mi geliyor..vs. vs.
Sunlari iyi tarayin:

Karsidan gelen trafik !...Sola donup onunuzu kesenler olabilir. (kendilerine gore sol)
Yanlardan gelen trafik !
Arkadan gelen trafik !
Tehlikeli yol kosullari !

#2 TANIMLA: Potansiyel problemleri ve tehlikeli karsilasmalari tespit etmek anlamina gelir.

Diger arac ve motosikletler yolunuza cikabilir (daha once tarama sonucu yakaladiginiz), kazaya yol acabilir Hayvanlar ve yayalar ani ve beklenmedik hareketler yapar Hareketsiz objeler problematik olabilir...cukurlar, demiryolu raylari, su birikintileri, egilmis bir trafik tabelasi, kirik bir agacin sarkmis dali...vs.

#3 ONGOR: Hiz, yon, mesafe tahminlerinde bulunarak olusabilecek tehlikeyi gozunuzun onunde canlandirmaktir. Eger o hizla yan yoldan gelen obur motorsiklet beni gormuyorsa nerede carpisabiliriz? :)

#4 KARAR VER: Evet acik....yukardaki ongoruye gore karar ver...gaz mi vereceksin, hiz mi keseceksin, serit mi degistireceksin, yandaki kestirme yola mi donuvereceksin. Karariniz muhtemel tehlikeyi minimuma, mumkunse sifira indirme yonunde olmalidir. Strateji tespitidir.

#5 UYGULA: Verdiginiz karari kararlilikla uygulamaktir.

Bu arada tipik uygulamalar...

- Varliginizi olabildigince abartili belirtin. Korna, isik...
- Hizinizi ayarlayin . artirin, dusurun yada durun anasini satayim...:)
- Pozisyonunuzu (seritteki) ve/veya yonunuzu ayarlayin

Evet...birden fazla tehlike varsa teker teker ele alin. Oncelik tespiti yapin bunlar arasinda ve sirayla uygulayin. Alisveris merkezlerinin, okullarin, insaatlarin civrinda yollar, yaninda hayvan otlatilan koy yollari, yol-asfalt insaatlari tehlikelidir. Bu tur yerlerden gecerken debriyaj ve frenlerinizi ortun, [yani dort parmaklarinizla, ve sag ayaginizla] reaksiyon sureniz hatiri sayilir derecede kisalacaktir.

Motosiklet Teorisi #3 - KOSEYI DONME SANATI

(COPYRIGHT © Resat “Donald Duck” Arbas)

Bisiklet ve motosiklet denilen seytan icadi ni ayakta tutan sey biliyorsunuz gyroskopik guc, santrifuj kuvvet sonucu olusan gyroskop (cayroskop mudur dogrusu ?) etkisidir. Yani tekerlek dondugunde bu donme ekseninde kalmak uzere inatci bir guc ortaya cikar. Bu guc hizla dogru orantilidir, yani bu aletler kendi baslarina ayakta duramazlar , onlari ayakta tutan sey hizdir...bu bir... Ikincisi, iki gyroskopa bagli bir sistem kurup, (bisiklet yada motorsiklet) bunu bir dogru uzerinde harekete gecirdiginizde bu alet sonsuza kadar dumduz gitmek isteyecektir...oysa ki yollar virajli...:) bu alet ne kadar agirsa duz gitme arzusu da o kadar kuvvetlidir..bu da iki...
>>

Jiroskopmus Turkcesi bu arada...neyse...motorla giderken karsilasacaginiz virajlar sahanedir, felakettir, harikadir, berbattir, guzeldir, korkunctur, motora tiryaki edicidir, motordan sogutucudur, sizi hayata baglar, hayatinizi sona erdirebilir, zevklidir, tehlikelidir...vs. vs. bu tuhaf, birbirine zit sifatlar cogaltilabilir ama gercek degismez ki, motor surusunde esas mucadele, esas olay viraj almaktir...o koseyi donmektir...:)

ABD den bir istatistik vereyim...OlUmlU motosiklet kazalarinin %41 i baska hicbir aracin katilimi olmadan, surucunun viraj hatasi sonucunda meydana geliyor.

Ve bu bilgi sanirim bu konunun ne kadar onemli oldugunu vurguluyor.

Ogrenmeniz gereken en en en onemli sey aslinda cocukluk yillarinizdan hatirlamaniz gereken bir ufak ipucu...teyyarecilik oynadinizmi hic? Yani kollarinizi yana acip aciklik bir yerde, iiiiiggggiiinnnnnnjjjuuiiu diye motor sesi cikarip kostugunuz olmadimi? Olmustur...koseleri nasil donerdiniz? O tarafa yatarak degilmi? Iste o kucuk cocuk gozleminiz hala ise yarayacak... Cunku motorlar ayni ucak gibi yatarak doner. Yani 7-8 kmh in uzerinde hizlarda, park yeri manevralari disinda gidonu cevirmek bir ise yaramaz, isler daha da zorlasir. Motoru yatirmanin, viraji almanin yolu da counter-steering yani kontra viraj teknigidir. Once beraber bir viraja girelim sonra daha da detayli anlatacagim dilim dondugunce...

SIPDE / TATOKU formulunu hatirliyorsunuz, Virajin formulu de var...SLR (single-lens-reflex degil anacim) slow, look, lean, roll - Yavasla, bak, yatir, gazla dir...BAYGAZ .. ?? :))) hehe Aygaz gibi birsey oldu...:)) Bosver...

Bir SAG Viraja geliyoruz
1- RELAX - gulumse
Omuzlar dusuk, kollar-dirsekler kirik, dirsekler disari acik degil, dizler yanlardan tanka degiyor ve gayet hafifce tanki sIkIyor, gidonu bir genc hanimin narin bileklerini tutuyor gibi tutuyorsunuz. Anusdeki kasilma ile bu isin bir ilgisi yok ayrica..

2-Yavasla...go.(z)unun yiyecegi bir hiza kadar yavasla.
Virajin icini TARA...

3-RELAX-sirit
Evet israrla yazacagim...omuzlar dusuk, kollar-dirsekler kirik, dirsekler disari acik degil, dizler yanlardan tanka degiyor gayet hafifce tanki sIkIyor, gidonu bir genc hanimin narin bileklerini tutuyor gibi tutuyorsunuz.

4-BAK...virajin cikisina dogru. Bu alet nereye bakarsan oraya gider unutuma...sagdaki soldak ayrintilar icin genis gorus alanini kullan, gozlerini oradan oraya gezdirme (bunu da izah edecegim bir ara).

Alt cenenin ucuyla gitmek istedigin yeri goster...

5-RELAX-otuziki disin gorunsun

6-YATIR...soyle... Ehem..Sag virajdayiz... Sag elinle gidonu hafifce ileri dogru it. ! Iste kontr viraj teknigi...saga donmek icin sag elini, sola donmek icin sol elini ileri itiyorsun. (Ileri itiyorsun...agirligini o tarafa veriyorsun demedim..dikkat...)

7-RELAX-ehiehiehi diyorsun...:)

8-GAZLA...
Yavas yavas,SMOOTHLY, yumusacik, gittikce artirarak, KORKMADAN gaz ver...gerekiyorsa elinle elcigi iterek yatis acisini artir..bu aciyla verdigin gaz arasindaki baglantiyi gozle...:)

9-RELAX-gurur ve siritis Evet israrla yazacagim...omuzlar dusuk, kollar-dirsekler kirik, dirsekler disari acik degil, dizler yanlardan tanka degiyor ve gayet hafifce tanki sIkIyor, gidonu bir genc hanimin narin bileklerini tutuyor gibi tutuyorsunuz

Bir sonraki viraj geliyooor...:)))

Yapilmamasi gereken sey ... Sakin motor yatikken fren yapma...virajda fren yapilmaz...hizini onceden ayarla. Korktuysan basta gaz verme yada cok az ver, ama fren no-no...! Sakin ha... Ama ya bir sey olursa, bilmemne cikarsa...bunlari sonra yazisiriz...ozel durumlar sonra.. Gaz viraj almayi kolaylastirir ve virajda sarsinti, gezinme, tirtesim, dengesizlik gibi butun problemleri cozer. Gaz vermek sorun yaratmaz, sorun cozer. Anahtar sozcuk SMOOTHLY...YUMUSACIK...KORKMADAN...YETERINCE...YAVASCA VE ARTIRARAK

R
Yavasla
[viraji tara, cukur, su, yag, kum, kaplumbaga filan varmi]
R
Bak
[Virajin cikisina dogru, genis gorus acini kullan ve gozlerini saga sola
gezdirme]
[virajin cikisini cenenin ucuyla goster]
R
Yatir
[bakisini bozmaaaa...kontr viraj teknigi unutma...saga donuyorsan sag elcigi
ileri it...hafifce]
R
Gazla
[0 dan basla, yavas yavas, korkmadan, gittikce artirarak, smoothly]

R=Relax, biliyorsunuz...nasildi?
gulumse

Omuzlar dusuk, kollar-dirsekler kirik, dirsekler disari acik degil, dizler yanlardan tanka degiyor ve gayet hafifce tanki sIkIyor, gidonu bir genc hanimin narin bileklerini tutuyor gibi tutuyorsunuz. gulumsuyorsunuz.

Motora kedi kakasini yapiyor ciddiyeti ile binmeyin, bu cok eglenceli bir spordur, guzeldir, keyiflidir....Gulumseyin. Siz gulumsedikce vucudunuz rahatlar ve relax (*) olur, boylelikle virajlar daha kolay alinir. Icinizden keder, aci, ic karatici seyler arabesk degil, neseli sarkilar gecirin, mirildanin. Motorcu adam canlidir, hayata baglidir...motorunda OlUmsUzdUr...kafesciler gibi bezgin adam-kadin olmayin. (bu kafesci lafi ABD den ithal...otomobilcilere burada cager, otomobile de cage (kafes) deniyor motorcu agzinda, ve ben de kullaniyorum.) Neyse sohbet yeter...

Gidonu siki tutmanin baslica uc mahzuru vardir...
1- Viraj alma yaricapiniz gittikce artar. (oyle iste...:)) Yani virajin icinde X bir sebepten gidona simsiki yapisirsaniz gorursunuz ki is busbutun moka sariyor ve virajin disina dogru kayiyorsunuz, yatis aciniz azaliyor, hiz dusuyor, gaz verme hassasiyeti kayboluyor, yalpalama basliyor. Hele giriste, yani yatirmaya baslamadan evvel siki tutarsaniz bir turlu zamanlamayi yapamazsiniz....beyniniz ellerinizle birlikte kenetlenir....

Ilac=Gulumse, rahatla, kendine guven ve relax ol. (*)

2-Yorgunluk...karpal tunel problemleri, parmak eklemleri, el, dirsek ve on kolda agrilar, hala yeterince hakim degilmissiniz hissi, gercektende daha az hakimiyet. Omuz, sirt agrilari....endise...korku...

3-Beynin yanlis bilgilendirilmesi... Deneyin...gidonu siki tuttukca daha hizli gidiyor sanirsiniz kendinizi, motordan daha cok vibrasyon, yoldan daha cok darbe alirsiniz...)
Kisa bir tekrar izninizle...
R
Yavasla
[viraji tara, cukur, su, yag, kum, kaplumbaga filan varmi]
R
Bak
[Virajin cikisina dogru, genis gorus acini kullan ve gozlerini saga sola
gezdirme]
[virajin cikisini cenenin ucuyla goster]
R
Yatir
[bakisini bozmaaaa...kontr viraj teknigi unutma...saga donuyorsan sag elcigi
ileri it...hafifce]
R
Gazla
[0 dan basla, yavas yavas, korkmadan, gittikce artirarak, smoothly]

R=Relax, biliyorsunuz...nasildi?
gulumse
(go to 2 :) )

(*) Relaks olmak gevsemek degildir, soyleki...kolunuzu yere paralel ileri uzatin, yumrugunuzu ve kol kaslarinizi sikin, simdi sonuna kadar gevsetin, kolunuz lap diye dussun. Iste bu gevseme dir...
Simdi de sıkılı kolunuzu yavas yavas gevsetin, oyle ki kolunuzun yere paralel hali bozulmayacak kadar. Dirsek ve omuz hafifce dustu, eliniz de hafifce asagi sarkti ama kol genelde yere paralel..bir yandan da gulumseyin...iste istenilen budur.

Bir de su ceneyle gidilecek yonu gosterme tabirine isik tutayim, soran olmadi madem...simdi vucudunuzu tam boynunuzdan mafsalli bir supurge sopasi gibi dusunun. Oyle ki bu ust parca (kafaniz) alti ne kadar oynatsak yere dik duruyor. Simdi motorunuzun selesinde, seleye dik bir delik acalim (hayali tabii :) ve bu sopayi oraya sokalim. Motor virajayken, yatikken yani, sopa da ayni motorun acisinda yatacak ama mafsaldan yukarisi yere dik kalacak. Ideal pozisyon budur. Kafa daima yere paralel yada ekseni yere dik olmalidir. Gozleri birlestiren hayali cizgi yere paralel olmalidir.

Virajda motoru yatirdiginizda sanki birine isaret ediyormuscasina abartili olarak alt cenenizi asfalta paralel tutup ileri-gitmek istediginiz yone- virajin cikisina dogru uzatirsaniz bu amaca kolayca ulasirsiniz. Gozler yere paralel olmali tabiri yeterince olayi anlatmiyor bence, cok kimse bunu tam olarak anlayamiyor.

Deney - Virajda kafa pozisyonu: Arkalikli bir sandalyede ters oturun, arkalik gidon olsun, relax olun yine, sandalyeyi dusmeyecek kadar saga sola yatirip karsi duvardaki hayali viraj cikis noktalarina (45-60 derece saga yada sola dogru) dedigim gibi bakmaya calisin. Bu arada gozlerinizi cevirmeden odayi genis gorus acisi ile tarayin. TV nerede, ne oynuyor, duvardaki takvim, terliginizin ucu, icerde kim var, ne yapiyor, ne yemek pisiyor-koku, disardan ne tip bir araba gecti-ses...vb.

Deney - Genis Gorus Alani: Ayakta durun ve kollarinizi acabildiginiz kadar geriye dogru acin. Ilerde goz hizanizda bir yere bakin, ellerinizi gormuyor olmalisiniz. Simdi kollarinizi yavas yavas kapayin, ellerinizi gordugunuz noktada durun. Iste gorus alaniniz. Neredeyse 120 - 140 derece !

Bu alan icinde bazi noktalar belirleyin ve gozlerinizi hizla oradan oraya goturerek bakin o noktalara...

Simdi gozlerinizle sadece karsiya bakarak, ama dusuncenizi o noktalarda toplayarak birinden birine atlayin. Goreceksiniz ki hicbir sey dusunce hizindan daha hizli yol katedemez...Genis gorus alani ile taramak budur kisaca...

Bu teknigin en zor tarafi, aslinda cok basit olmasindan kaynaklaniyor. Ozellikle tecrubeli motorculara bunu teoride anlatmakta oldukca zorlanmisimdir. Tabii bir kez deneyince butun bildiklerini bir tafafa birakip kontra teknigine yoneliyorlar oda baska... Bu problemi bir ara eski motorculara on fren teknigini anlatanlar cekmistir. Eski inanis, "aman sakin on freni cok gerekmedikce kullanma" idi, sonra goruldu ki motor arka freni olmadan da kullanilabiliyor...:)

Don don bitmiyor bu kose...daha da bitmeyecek aslinda, siz kullandikca tecrubeniz arttikca yeni yeni ogretiler kesfedeceksiniz, ve isin eglencesinin bu oldugunu goreceksiniz. Her viraj yeni bir kombinasyondur ve zaman icinde sartlari degisir durur. Omru boyunca otomobil kullanmis, ve kullanacak olan OlUmlUler bunu hic bir zaman anlayamayacaklar..:)

Relax olarak TARA dik, cikis noktamiza dogru BAK tik, YAT tik, katiyen fren yapmadik, GAZ ladik hafiften isi bitirdik, relax pozisyonumuzu hic bozmadik, agzimiz kulaklarimizda oole gidiyoruz...:) Yeni bir viraj geliyor ve bu kez baska birseylere daha dikkat edecegiz...

Biliyorsunuz otomobillerin tekerlek izinden kullanmanizi tavsiye etmistim...viraja gelirken virajin disindaki tekerlek izinden gelin. Gorus aciniz daha genis olacaktir. Virajin CIKISINI GORDUKTEN SONRA, ve eger iki otomobil tekerlek izi arasi temizse ic tekerlek izine dogru yatisinizi artirip hattinizi degistirebilirsiniz.
(*)

Eger pistte yarisiyorsaniz bu teknik tamamen farklidir, ama ben dogru durust bilmedigim seyi size anlatamayacagim gibi siz de yaris tekniklerini trafige acik yollarda uygulamayacak kadar akillisiniz diye umuyorum. Yarislarda, TV de gordugunuz dizini yere surtturecek bicimde motora asilarak viraj alma teknigi TAMAMEN PIST TEKNIGIDIR. Elli tane inceligi var. Muhakkak bir hoca tarafindan ogretilmelidir, kendi basiniza, hele trafikte denemeyin, 150kmh ustu hizlarda girilen virajlarda (dogru durust yapabilirseniz) rakibe avantaj saglamaya yarar...guvenli motor surusuyle ilgili bir avantaj saglamaz. Biliyorsunuz ben virajda gaz vererek artirmaktan bahsediyorum, bu adamlar zaten 13-14000rpm tam gaz giriyorlar viraja, yani artiracak yer yok ki...:) Kisaca DENEME !...istiyorsan bul okulunu, hocasini ogren o baska...

Devam, Virajin cikisini gormeden ice girerseniz, en buyuk ve olumcul tehlike sizi bekliyor. Hizinizi kontrol edemez, karsi seride gecersiniz. Tabii daha once "TARA"maya firsatiniz olmayan bir bolgeye girmis oluyorsunuz o da cabasi. Bir cukur, kamyondan dusmus bir buzdolabi (!), dokulmus yag, yanyana giden iki bisikletli, daha sayayimmi ? Peki tecrubelerimden iki ornek daha "sonbaharda dokulmus yapraklar" asfalt kuru, hava gunesli...bu yapraklarin alti islak ve vicik vicik...! Geyik...eh Turkiyede geyik kalmadi sukurler olsun, kahraman avcilarimiz nesillerini tuketmeye muvaffak oldular ama iki ayakli geyikler var, turlu cesitli orman-ciftlik hayvani var.

ABD de verilen orneklerin arasinda "karsidan gelen ayni sizin hatayi yapmis bir motosiklet" de vardir ama bizde boyle bir ornekle karsilasma sansi cok dusuk olmali...:)

Hani virajda gaz veriyorduk ya, yavas yavas ama korkmadan artirarak...iste bu proseduru virajin cikisini gormeden dogru durust yapmaniz imkansizdir. Viraj icinde kalirsaniz, hiz dustukce dengenizi kaybettiginiz icin gazlamak zorunda kalirsiniz, gazladikca disa acilir, seritler yetmez olur ve kendinizi karsi seritte yada bariyerlerde bulursunuz.

Kendiniz kesfedeceksiniz..."gaz vermenin hizi" var. Eger viraj gittikce kapaniyorsa (yaricapi azaliyorsa) cok yavas yada hic gaz veriyorsunuz, aciliyorsa daha "hizli" gaz veriyorsunuz. Dikkat edin gittikce hizlaniyorsunuz demiyorum !.. Niye?

(*) Cunku motosiklet, ayni kayak, bisiklet, paten gibi virajda yavaslar. (Aerodinami, ve surtunmenin artisi, yatay(yanlamasina) kuvvet vektorunun ise karismasi) Sabit gazla saatte 40 km ile viraja girin 35 kmh ile cikarsiniz (mesela-viraja bagli tabii)..."biraz" gaz vererek hizinizi korumaniz gerekir. Viraj uzun, ve bu + gucler falza ise yavaslama tehlikeli (arkadaki araclarin sizi sikistirmasi) boyuta gidebilir.

1-Yatis acisini artirip daha fazla gaz verebilirsiniz,
2-Yatis acisi cok artiyorsa yavas yavas virajin icine dogru hat degistirip ayni yatis acisiyla daha fazla gaz verebilirsiniz.

VIRAJDA mecbur kalmadikca SERIT DEGISTIRMEYIN, bu anlattiklarim hep kendi seridiniz icindedir.

Unutmayin YARISCI DEGILSINIZ ve kimseyle baska motor , otomobil vs, sidik-motor yaristirmiyorsunuz...Amaciniz mesela 50 kmh ile girdiginiz virajda 50 kmh i korumak ve 50kmh ile o virajdan alninizin akiyla cikmaktir.

D I K K A T --- SOL virajda, virajin icine ASIRI girerseniz motor sizin seridinizde olsa bile yatis acisi sebebiyle vucudunuzun ust kismi karsi trafik seridine gecer...

Ve bu maalesef nadir bir kaza turu degildir.

DENEY:...Motora binin ama calistirmayin, iki arkadasiniz bir kaza olmasin diye elleriyle destek olmaya hazir iki yaninizda-yakinda dursun, yan-orta destekleri kaldirin ve ayaklarinizi basamaklara (peg) koyun, arkadaslariniz hafif yardim etsin ki motor devrilmesin. Simdi ayni dedigim gibi relax olun (omuzlar dusuk, on-kol -dirsek/el arasi yere paralel-cok sIkmiyorsunuz elcikleri) ve mesela sag elcigi ileri dogru itin.

Motor saga devrilecektir. Biraz motor tecrubeniz varsa bunu zaten bilirsiniz, denemeye bile gerek yok aslinda).

Iste istedigimiz budur, motoru YATIR mak motoru DEVIRMEK tir bir yana, devrilmemesinin sebebi hareket halinde olmasi ve jiroskopik guctur. Ve daha once verdigim ucak donusu ile benzerlikten de biliyorsunuz motor o yana dogru viraj almaya baslayacaktir. Ne kadar yatarsa o kadar gaz verebilirsiniz, gaz verdikce kalkar, kestikce devrilir. O yuzden yine yazdigim gibi, gittikce artan sekilde, kararlikla, korkmadan gaz verip viraj bitiminde artik yere tam dik bir motorla virajdan ayni girdiginiz hizda, ve gule eylene hic terleyip bunalmadan cikarsiniz.

(GP yarislarinda tam karsidan cekilmis fotograf bulursaniz gorursunuz bunu zaten, on tekerlek hafifce solu gosterir sag virajda..! )

Deneye devam...

Simdi Gidonu CEVIRIN...ne oldu?? hic birsey degilmi? nIye cunku bambaska kaslar baska gorevler ustlendi ve sol kol da devreye girdi, ust vucut kismi baska bir denge kurdu kendine, motor devrilmedi... Bu bize sadece ve sadece 7-9 kmh ve alti hizlarda manevra yaparken, parklarda lazim. sanirim Hakan i da yanitladim...

Hakan, "agirligini vermek" de beske bir kavram, ve ozellikle onu kullanmaktan kacindim. Ayni Tolganin dustugu tuzak, o da sagi itmek le sola cevirmeyi ayni sey zannetti. Aciklayayim,

DENEY: :)))

Dirseklerinizi vucudunuzun yanina yapistirip onkolunuzu yere paralel tutun, ve paralelligi bozmadan sag yada sol, diyelimki sag elinizi ileri dogru itin. 30-40 cm ileri gidebildigini goreceksiniz, simdi biraz daha ileri itince sag omuzunuz da ileri gittimi? O sirada geriye cekilen sol el (gidon la bagli ya) sol omuzu da geri cekiyormu? Evet ikisi de oluyor, ust govde agirliginiz da saga veriliyor iste...azicik mi?...o kadar yeter de artar bile...

Ama ben size "agirliginizi saga verin" dersem tamamen baska birsey yaparsiniz, ki ben kesinlikle oyle birsey istemiyorum. Hele dizlerinizi filan hic oynatmayin, tanka temas halinde kalsin. Butun bunlari yapabilmek icin R E LA X olmaniz lazim...kasildiniz mi bitti...30-40 kmh gecmeyen hizlarda bol bol deneyin, rahatladikca daha guzel yaptiginzi goreceksiniz.

Motosiklet Teorisi #4 - GIYIM KUSAM DURUMLARI

(COPYRIGHT © Resat “Donald Duck” Arbas)

Motorda giyim-kusam aslinda motorun ve bu sporun ayrilmaz bir parcasi...soyle bir girelim beraberce, bakin nelerle karsilasacaksiniz...:)

Haydi su "Kask" olayina girelim birazda...birazda istek uzerine...:)

Once sunu kafalarimiza kazimamiz gerekiyor...KASK GIYMEMEK APTALLARA OZGUDUR...

ve hemen istatistik, ABD den, motor kazalarinda kask giyenler %67 daha az beyin travmasina ugruyor.

Bir istatistik daha..."Full Face" yani tamamen kapali kasklar 3/4 lere gore %46, 1/2 lere gore %78 daha guvenli.

Yani kask alacak, Full Face tip sececek, ve sartlar ne olursa olsun onu kafanizdan cikarmayacaksiniz. Ki, daha uzun sure motora binebilesiniz...bir gunluk surus suresinden ve bir omurluk surus suresinden bahsediyorum ayni cumle ile, dikkatinizi cekerim.

Nasil secilir? Full Face disindaki kasklardan burada bahsetmek istemedigim icin, ve kimseye tavsiye etmedigim icin geriye iki tip, yada ikibucuk tip kask kaliyor...Full Face (FF) tipik kask 1, MX (motocross) FF olmakla birlikte on "cami" acik kasklar ve ikisinin arasindaki FF Enduro kasklari. MX kaski ile birlikte goggle (lastikli motor gozlugu) kullanilir.

Once iyi, duyulmus, yedek parcasi (ozellikle cami) bulunabilecek bir marka secin..mesela Arai, Shoei, Biffe, Schubert, Nolan, Arrow, BMW filan. Bu kasklarin ciddi olanlarinda son kullanma tarihi vardir. iyi bir kaskin uc dort yillik raf omru vardir. Satin alirken imal tarihine bakin, rafta kalmis mal almayin. Onumuzdeki yil kafaniza gecirdiginizde icindeki "pad"ler un ufak olmus, dokuluyor, yada disi catlamaya baslamis olmasin... Elinde cok degisik marka ve model bulunduran bir saticidan alin, ilk kaski, yada hic denemediginiz bir kaski sakin katalogdan siparis etmeyin...

Kaski saglam tutan sey dis kabugu, cilasidir. Ustune stiker filan yapistirmayin, darbelerden koruyun, cizik, catlak, siyrilmis kasklarin koruma ozelligi cok azalir. Cam gibidir yani, elmasla cizin, bir yere vurun nasil kirilirsa o yerden, kask da benzeri sekilde davranir. Yani onu "dusundugunuzden" daha dikkatli kullanacaksiniz.

Kaski kafaniza gecirin...eldiven gibi uymali. Uymayani almayin, rengi dandik bile olsa gidip tam kafaniza uyani alin. "Idare ederim yea" dediginiz kask uc saat sonra basiniza bir agri saplar, kendinizi nasil kenara atip kaski firlattiginizi bilemezsiniz. Donald sozu dinleyin, kask konforu #1 oneme sahiptir.

Evet kask kafaniza uydu diyelim...simdi karsiya dogru bakarken basinizi hizla sag yada sol omuzunuza dogru cevirin. Kask oldugu yerde kaldida basiniz donduyse hemen yarim numara kucugunu alin. :)

Motor yariscilari son derece siki kasklar kullanir, nerdeyse suratlari mosmor olur gariplerin...ama yaris suresi kisa bir surustur ve konfor ikinci plandadir...sunu demek istiyorum ki bol kask sizi korumaz...hele cene bagi acik kask hicbir ise yaramaz, cunku kaza aninda motordan firlayip ayrilan ilk sey sizin o cene bagini acik unuttugunuz, yada "bu sicakta simdi, ne luzumu var yaa" diye acik biraktiginiz kask tir.

On camini her zaman temiz tutun ve ciplak parmaginizi degdirmeyin...yolda gozunuzun onunde guzel bir bocek, camur pislik koleksiyonu olusursa, gorusunuzun engellenmesi durumunu beklemeden inin ve temizleyin allahaskina...yani yaninizda bu is icin birseyler bulundurmaniz lazim...

Ara not...ayni yogunlukta bocek ve camur ve pislik radyatorunuzde ve farinizda da birikmis durumdadir...unutmayin, temizleyin.

Kullanmadiginiz zaman motorun aynasina filan asmayin, duzgun saglam bir yerde, bir kilifin icinde, asiri sicak ve soguktan gunes isigindan, rutubetten, kapali havadan (kuflenmeye karsi) uzak biryerde. temiz olarak muhafaza edin. Kullanma suresine gore (ureticinin tavsiyesine uyun) uc-dort yil sonra yenisini alacaksiniz, unutmayin...

Park ettiginiz piknik yaptiginiz yerlerde karincalardan, arilardan boceklerden uzak bir yere koymayi ihmal etmeyin...giymeden once icine dikkatlice bakmayi bir aliskanlik haline getirin...tecrube konusuyor
burada...:)

Duyulmus bir marka sectiyseniz, kullanma tarihi gecmemisse, kafaniza konforlu bir sekilde corap gibi oluyorsa iyi bir kask secmissinizdir. Daha pahali ama bu ozelliklerin birinden yoksun bir kask daha iyi degildir.

Kaski aldiginiz yerden yada bir eczaneden sese karsi sunger kulak tamponu da alin bir duzine filan...ve suruse cikmadan once, ve kaski takmadan once :) kulakliklarinizi takin. Goreceksiniz, eger tecrubeli bir surucuyseniz dahi, ve kulakliksiz kullandiysaniz simdiye kadar bir daha onsuz yola cikmayacaksiniz...

Motocross kasklarında dikkat etmeniz gereken en önemli şey,ağız kısmının hiçbir şekilde ağzınızla temas etmemesidir, kaskı denerken ağzınıza gelen kısmı iyice ağzınıza doğru bastırın, hatta elinizle vurun...temas etmediğine iyice emin olun...aynı şekilde ağzınıza gelen kısmı elinizle tutup, sağa sola doğru çekiştirin başınızdan bağımsız şekilde hareket etmediğine emin olun...

...ve küçük bir öneri daha kaskınızla beraber mutlaka gözlüğünüzüde alın... çünkü antreman yaptığınız yerde ya havada uçuşan böcekler olacaktır, ya da ön lastikten fırlayan taş ve çamur parçaları... motocrossta acemiyseniz özellikle havalandırması iyi bir kask seçmeniz gerekir, çünkü arazide normal yollara göre daha yavaş gidecek ve daha fazla efor sarfedeceksiniz, haliyle daha iyi bir havalandırmaya ihtiyacınız olacak... ayrıca cross motorlarla antreman yerine gidip gelirken "az da olsa" trafiği kullanmanız gerekiyorsa (bence kesinlikle yapmayın) arkada bir fren lambanız ve reflektörünüz olmadığını unutmayın... bu yüzden kıyafetinizi ve kaskınızı seçerken daha canlı veya reflektif şeylere yönelin..

Kaski ele aldiydik, Hakan sagolsun MX kaski konusunda bilgi verdi, konu gorunurluge geldi, bende gorunurlukle ilgili epey birseyler yazdim...lutfen o yaziyi kacirmayin.

Motorcunun ikinci olmazsa olmaz kusami eldivendir. "Tam" uymalidir, bol eldiven burusur ve elinizi acitir, kontrolu zorlastirir...dar ise kan dolasimi yavaslatir ve elinizde uyusmalar-karincalanmalar baslar.

Yazlik ve kislik iki eldiveniniz olmali. Kislik eldiven "yakali" dir boyu uzundur yani ve ceketinizin kol agzini ustten orterek karsidan gelen ruzgarin kolunuzdan iceri girmesine mani olur, yazlik eldivende ise bu tersinedir, kisadir, ve ruzgarin iceri girmesine ozellikle musaade eder.Koruyucu yastiklari olmali ve mumkunse isaret parmaginin yani suet olmali ki o parmaginizla kaskinizin on camini (vizor) yagmurda silebilesiniz.

Gel-Pad li eldivenler uzun surusler icin motor vibrasyonunu elinize iletmemek icin idealdir, motoru hissetmeniz duygusu da azalir o da var...Karpal Tunel sorunu olanlar, el-dirsek agrisindan yakinanlar icin bazen cozum olabiliyor bunlar. Ama bu problemlerin esas cozumu daha once anlattigim relax tutus bicimidir. Sanki hayatiniz onu simsiki tutmaya bagliymis gibi tutarsaniz en fazla bes dakikada elinize sancilar saplanir zaten, ilerki durumlarda sirt, boyun, kol agrilari, uyusmalar, karincalanmalar baslar vs.

Iyi motor kullanmanin en onemli sartlarindan biri relax olmaktir.

Motorda parmaksiz eldiven hic kullanmadim, bilmiyorum, ama kullanacagimi sanmam.

Ekleyecek baska sey aklima gelmiyor ama sunu bilin...eldivensiz motora binilmez. Nokta...

Ucuncu olmazsa olmaz kusam ise cizmedir (yada bot)...bu konuda ahkam kesecek fazla bir sey yok...en azindan ayak bileklerinizi tamamen ortmeli, motor icin dizayn edilmis, koruyucu ilaveler yapilmis, ayaginiz allah korusun devrilen motorun altinda kalirsa yamyassi olmayacak saglamlikta ve su gecirmez olmali. Tabani cok derin tirtikli olmamali ki camur yaprak vb fazla toplanmasin (MX Istisna) Arkasinda reflektor olsa iyi olur tabii, ve uzun sure yuruyecek sekilde rahat degilse bu onemli degildir. Motor cizmesiyle uzun geziler yapmak gerekmez herhalde, bu bir spor...bunlari mesela kayak ayakkabisi gibi dusunun.

Gunluk ulasim icin kullaniyorsaniz, ya yaninizda bir cift normal ayakkabi tasiyin yada butun gun takoz gibi botlarla calisabileceginiz bir meslege yazilin...:)

Dorduncu muhakkak lazim kusam elemani ise gozu bozuklar icin numarali gozluk...benim gozumde hafif miyopi var, gunluk hayatimda ve otomobilde hicbir sekilde gozluk kullanmam gerekmiyor ama motorda bir tane kaskin icinde bekliyor...ozellikle az bildiginiz yerlerde dolasirken yol tabelasi, trafik isareti, bikini deseni gibi onemli ayrintilari kacirmamaniz gerekiyor, gozluk size her zaman berrak keskin goruntu saglayacak, ki bu dogru ve zamaninda karar vermeniz icin hayati onem tasir ...ihmal etmeyin, benim gibi surekli gozluk kullanmayanlardansaniz bir tane motor icin yaptirin ve motorda bulundurun. Bu gozluk colormatik denilen, isikta koyulasan tip olsun ! cunku...

Gunes gozlugu de motorcunun dostu ve ayrilmaz parcasidir. Yine bir tane motorda bulundurulacak. Bu noktada yine kasklara donmek gerekiyor...

1- Cene parcasi bir mentese ile yukari kalkan tip Full face kasklar bu gozluk kullanimi icin idealdir (kisa duruslarda su icmek, birbirinin yuzunu gorerek konusmak vb icinde). Aslinda en ideali, biraz reklam olacak ama Schuberth gibi gunes gozlugu ve cene parcasi meselelerini kokunden cozen bir kask...pahalimi..evet..:(
http://www.schuberth-usa.com/pages/SpecSafe.html

2-Vizoru koyu renk kasklar gerektiginde bu renkten kurtulma sansiniz olmayacagi icin makbul degildir. Hafifce "tint" edilmis (renklendirilmis) vizore bir itirazim yok tabii...

3-Vizoru ayna gibi yansitici olan kasklar da yuzunuz, nereye baktiginiz, disardan gorulmedigi icin iyi degildir, ki bu "vucut dilini" ile ifadeniz icin cok onemlidir,

Kusam mevzuunda ele alinacak bir iki aksesuar var onemli, biri kulaklik, ki sekiz on yilda duvar gibi sagir olmamaniz ve yorgunlugun azaltilmasi icin muhakkak tavsiye ederim bir digeri de "bobrek bagi-kusagi" (kidney belt) denilen iki gunde bobreklerinizi usutup kan isememeniz icin elzem bir parcadir. Ozellikle, tulum yada ceket-pantalon takimi yerine blucin ve t-sortle motora binenler icin. Unutmayin hava istedigi kadar sicak olsun motorda buharlasan ter dolayisiyla isi ve su kaybi inanilmaz boyuttadir. Bol su icin durdugunuz yerde ve usutmeyin.

Bir diger aksesuar ise "bandana"dir ki bu da pek cok motorcunun ayrilmaz parcasidir. Aslinde muhtelif desenleri olan kare biz bez parcasi olup, ucgen seklinde katlanip kullanilir, arada bir yikanir..:) Ciplak kalan boynunuzu ruzgardan, soguktan, sicaktan, kum parcalari ve boceklerden korur, sirasinda "helmet liner" (kaskin icine astar gibi) olarak kullanilir. Cok ise yarar, kullandikca seversiniz.

Giyim meselesine girmeden, kusam konusunda atladigim bir iki ayrintiya deginmeliyim...birincisi eldiven konusunda...ve aslinda cizme konusunada.

Bu elemanlarin motosiklet icin uretilmis olmasi gerekiyor, unutmayin. Cunku en onemli dizayn kriteri bir kaza aninda elden ayaktan cikmamalaridir.
Motosiklet kazalarinda en cok gorulen yaralanmalar bu ufak ayrintinin ihmalinden doguyor. Cizmenizi ve eldiveninizi guzelce baglayin, kolayca cikmasin. Ikinci si de basit bir numara ama ise yarar, yaninizda hep bir gazete bulundurun...hafif bir ceketle-montla soguga yakalanirsaniz ceketin icine koyacaginiz iki kat gazete sizi simsicak tutacaktir.

Giyim olayinda once eski bir deyisten sozetmeli..."Ruzgar demis ki: Kirk kat keçe ben senden geçe, tek kat deri dururum geri", eski birazda hatirimda kaldiginca uydurdugum sekilde ama asagi yukari budur, ve dogrudur. Ruzgar siz ne kadar kalin giyinirseniz giyinin gecer ve sizi usutur. Oysa deri ruzgara karsi en iyi koruyuculardan biridir.
Simdi modern zamanlarda deri yerini yavas yavas super sentetik kumaslara birakiyor, nefes alan, yagmur-ruzgar gecirmeyen, icinde zirhlar diz-kalca--dirsek-omuz-sirt- koruyucu yastiklar olan ceketler- pantalonlar- tulumlar oldukca tutuluyor. Benim tercihim bu tur sentetik ve zirhli kiyafetler...rengi sekli zevkinize kalmakla beraber deri de olsa, sentetik de olsa sunlara dikkat edin alirken.

Ustunuze tam otursun, buyuyunce de giyerim diye :) iki beden buyuk almayin, bolluk olmasin, tabii dar da olmasin. Ozellikle bu kiyafetle oturur durumda uzun sure kalacaginiz icin denerken bir tabureye filan oturup kat yerlerinin rahatsiz etmediginden iyice emin olun.

Kolay ulasilir cepleri olsun, eldivenle acilip kapatilacak gibi fermuar tutanaklari, velcro baglayicilari olsun, elbisenin icine hava almak icin acilir kapanir agizlari olsun, kisin takabileceginiz bir isitici astarida (muflon) olsa iyi olur.

Kisin icine kazak giyeceginizi unutmayin, Cok dar olmamali ceket. Paraca rahatsaniz da yazlik-kislik ayri takim aliyorsaniz diyecegim yok tabii...

Dis gorunusu dikkat cekici parlak renkler ve reflektorlerle bezeli olsa iyi olur...gorunurluk onemli ya...hani uzun uzun yazistik..

Mevsim donuslerinde kullanacaklar icin, hergun is-ev arasi kullananlar, motorunda kitli bir cantasi olanlar icin yagmurluk da iyi bir fikirdir. Motor yagmurluklari tulum seklinde ve dogrudan kiyafetin ustune giyiliyor.

Motosiklet Teorisi #5 - GRUP GEZILERI

(COPYRIGHT © Resat “Donald Duck” Arbas)

Motorla gezinti keyifli olay...ama hani biraz da tehlikeli taraflari var degilmi?..Iste grup la gezinti daha keyifli ve daha da tehlikelidir..:)

Amacim sizi urkutmek degil ama bu is kural kitap isi arkadaslar...istiyorum ki hem arkadas grubu ile keyifli motor gezileri duzenleyin, yapin ama tehlike duzeyi en fazla yanliz surerken ki kadar olsun. Kisaca grup suruslerinde nelere dikkat etmek lazim diye bahsetmek istiyorum.

**** Once en onemli kural, grup suruslerinde grup suruculeri birbirini sollamaz, gecmez...ozel durumlar disinda, ki onlardan bahsedecegim.
Yerinizden memnun degilseniz bir sonraki moladan sonra baska bir yere gececeksiniz.

Uc tip grup surus yontemi vardir,

Birincisi, YANYANA pozisyonu dur. Bu durumda suruculer yanyana tek seridi paylasir, ki bu tehlikeli bir yontemdir...Sadece resmi gecitlerde yurume hizina yakin hizlarda, yada yine 35km/h i gecmeyen eskort, resmi gecitlerde VIP ye yol acmak, govde gosterisi icin filan kullanilir. Aslinda dikkat ederseniz burada polis suruculer cogu kez iki seride birden yayilir, ve ondekiler "V" seklinde surup tehlikeyi asgariye indirir.

YANYANA POZISYONU BASKA HICBIR NEDENLE KULLANILMAZ.

Ikincisi TEK HAT pozisyonu...suruculer arka arkaya tek hatta siralanir...aralarindaki mesafe 5 saniye yada daha fazladir. Sportif, canli suruslerde; acik, trafigi dusuk ozellikle virajli yollarda, tercih edilir.
Bu tur bolgeler yerini normal trafige biraktiginda ise

Ucuncu..ZIKZAK pozisyonu na gecilir. Esas grup surus teknigimiz budur. Bu pozisyonda en ondeki surucu, #1 Lider, sol dis seridi (otomobil lastik izini) onun arkasindaki sag ic seridi (otomobil lastik izini) ucuncu #1 lider ve #2 nin ardinda sol da bir arkadaki sagda vs. surer. Suruculer arasinda en az 2 saniye mesafe olmalidir.
Bu soyle hesaplanir...diyelim onunuzdeki (yani sag yada sol onunuzdeki) bir agacin golgesinden yada yerdeki bir mazgal kapagindan gecti, icinizden normal bir tempoyla "bir saniye bir, iki saniye iki" deyin. Bu sure icinde o isarete geldiyseniz mesafe tamamdir. Degilse mesafeyi ayarlayin.
Zikzak pozisyonunda giderken kirmizi isikta duruldugunda da hicbir zaman -tam yanyana- gelmeyin. aranizda en az bir tekerlek (yarim motor boyu) mesafe birakin. (tipik kazalardan biri bu tur suruslerde yanyan sohbet eden suruculerden birinin ayagi kayip yada baska bir nedenle motoru devirip obur surucuyu de devirmesidir)
Sohbet isini daima molalara birakin...grup suruslerinin en keyifli yani cay kahve yemek ihtiyac guzel manzara vb. vb. yuz cesit bahaneyle durup cene calmak, haftanin stresini unutmak eglenmektir. Birsey soylemek istiyorsaniz, bu muhakkak onemli olmali...onemsiz ivir zivirdan bahseden suruculeri uyarin. Dinlemeyin, "sonra konusuruz" falan deyin.

En iyi, tecrubeli ve cevreyi, yollari en iyi bilen, GPS i olan, haritasi olan, oryantasyonu kuvvetli olan lider olmalidir...tabii bu ozelliklerin hepsini barindirmasi gerekmez. Ikinci en iyi adam (ozellikle grubun tecrube-hiz-motor cinsi/turu karisiksa, yeniler, yabancilar varsa) en arkada surer. Arkayi toplar, grup bolunmez kaybolmalar, geri donup aramalar olmaksizin surus devam eder. Gerektiginde butun grubu sollayip one arkaya sahip olur. #2 de lider karakterinde biri olmali kavasaklarda bekleyerek grubun kopmadan devamli surusunu saglamalidir.

Otomobil, kamyon gibi agir agaclari grup halinda sollamanin da kurali var...once #1 lider ( guvenli olarak sollamak mumkunse, degiyorsa sol elini kaldirip isaret verir once, sonra sinyalini yakar, sollayip yine sol onde, arkasinda en az #3 u alacak kadar mesafe acip (solladigi otomobille) sol one yerlesir. Otomobilin arkasinda olan #2 bu arada sol one, #1 in eski yerine yerlesmistir. #1 ona isaret etmeden sollamaz (ozellikle virajli yollarda) ve solladiktan sonra ilerde orijinal yerini alir, #3 yine sola yerlesir sollar vb...devam eder. Kendinizi, sollamayi guvenli gormuyorsaniz sollamazsiniz...ondekiler gitti, grubun gerisi benim yuzumden burada takildi kaldi diye bir dusunce yanlistir. Ne kendinizi nede bu durumda olan onunuzdeki bir arkadasinizi suclamayain, zorlamayin. Onemli olan keyifli ve guvenli bir surusle grubun saglikli bir sekilde planlanan rotayi tamamlamasidir. Bu isi goturu is almis amele zihniyetiyle yapiyorsaniz hic yapmayin daha iyi.

Grubun kopmamasi ise basit bir yonteme dayanir, tam arkanizdakini aynadan takip edersiniz..goremiyorsaniz yavaslarsiniz. Siz yavaslayinca bu kurala uyan sizin onunuzdeki de yavaslayacaktir...zincirleme devam eder ve grup kopmaz, dagilmaz. Kirmizi isiga yakalanma, trafigin sikismasi, virajli yollarda sollayamamam gibi nedenlerle grup kopacaktir...ondekiler her zaman bunu goze alarak surer, hizi dusurur, bekler ve grubun toplanmasini saglar. Grup surusu grup ruhuyla yapildigi zaman son derece keyiflidir. Bazi suruculer kendi baslarina dunyada suruse cikmaz, grup gezilerinden gezilere motor kullanir.

Lider, yani #1, #2, #3 nasil calisir, biraz daha detaya gireyim...

Bir kavsaga/yol ayrimina gelindiginde eger buyuk bir grupla suruluyorsa #1 el isareti ile #2 yi o kavsakta birakir. Taa grubun sonundaki artci o kavsaga gelinceye kadar oradan ayrilmaz, butun gruba yol gosterir.

Sonra grubun en arkasinda yer alir. Artci ise yavas yavas, sollaya sollaya grubun en onune #2 nin yerine gecer. Kavsakta bekleyen eski #2 yeni artci olmustur. Birden fazla kavsak donulecek ve grubun kopup kaybolma tehlikesi varsa, #3 u ve hatta #4 u de baska baska kavsaklarda biraka biraka ilerler. Boylece butunluk ve emniyet garantilenmis olur, lider her zaman artcinin kim oldugunu bilir. Ayni sistemi grup halinda bisiklet gezilerinde de kullanabilirsiniz.

Ikinci son derec onemli grup surus kurali ise:

"Kendi surusunu yap" tir...bu su demek oluyor;

Gruba ayak uydurmak zorunlulugu diye birsey yoktur...evet asagi yukari hepsi ayni yetenek ve motor turune sahip bir grupla gezi yapmak bu iste nirvanaya ulasmak gibidir ama cogunlukla mumkun olmaz, olamaz...

Kendi yeteneginize (yada ustaliginiza) 10 deyin...8 inin ustundekini kullandiginzi hissediyorsaniz isaret edin arkadaki gecsin, daha geride yer almaya baslayin..taa ki konforlu hissedinceye kadar kendinizi. Hic bir zaman 9/10 ve hatta 10/10 kullanmayin. Kritik bir anda olagan ustu reflex ve tecrube birikimi gerekecektir, bunu kullanacak haliniz kalmaz.

Ondeki surucu(ler) daha tecrubeli, motorlari-lastikleri daha iyi durumda olabilir...daha antremanli olabilir, motorlari o gunku suruse daha uygun olabilir, kendilerini sizden daha iyi hissediyor olabilirler, daha cok risk alacak kadar aptal yada tecrubeli olabilirler vs...kisaca muhtelif nedenlerle sizden daha hizli, kivrak, becerikli olabilirler...

SIZ ONLARA UYMAYIN...

GRUP SURUSU YARIS DEGILDIR...SIDIK YARISI HIC DEGILDIR...

TRAFIGE ACIK YOLLARDA YARISMAK, DIDISMEK OLUMDUR..sizin yada baskasinin, yakinlarinizin, sevenlerinizin, size emek verenlerin, sizin emek verdiklerinizin...

Ondekinin tekerleginin denk gelmedigi metal izgara size denk gelir, sizin motor onunkinden mesela 73kg daha agirdir ve onun viraj alma cizgisi ile sizinki tamamen farklidir, vb...onun dusmedigi virajda siz dusersiniz.

Varilacak yere 1-2 dakika gec varmak, oradaki geyik muhabbetinin basini kacirmaktan baska bir zarar getirmez...oysa dusmek, hele ciddi bir kaza tum grubun butun gununu-haftasini mahfedecegi gibi, sizin icin de moral ve fiziksel olarak degerlendiremeyecegim buyuklukte bir yikima yol acar.

Grupta duseni kimse sevmez, soyleyeyim. Oysa sanilanin aksine, geride kalan, biraz daha yavas suren, tecrubesizligini bastan ilan eden surucu daima ilgi ve hosgoru toplar.

ALTIN OGUT
*****************************
Unutmayin, motosikletler kendi basina ne kaza yapar, ne yaris kazanir, ne de gule oynaya turing gezileri yapar...kendi baslarina ayakta bile duramazlar...

Onu kullanan sizsiniz, ne gruptaki bir baska arkadas, ne yolcunuz, ne yuk, ne frenlerin durumu, ne lastiklerin asinmis olmasi, hicbiri...sizsiniz...herseyinden, gazindan, freninden, viraja giris acisindan, hizindan, yatma acisindan, o sirada yagmur yagiyor olmasindan, koca bir su birikintisiyle karsilasmanizdan, virajda yolcunuzun yanlis tarafa yatmasindan her seyden siz sorumlusunuz.
******************************
Grup gezilerinde basit haritalar yapip, mola noktalari, benzinciler vs nerede filan isaretlenip fotokopi ile cogaltilip herkese verilebilirse bu cok faydali olur. Bazilari kenarda bir kizin goz kirpmasi, kuru fasulyeyi fazla kacirmis olmasi filan gibi nedenlerle gruptan "kisa bir sure icin" ayrilmak, bir sonraki molada bulusmak isteyebilir, bu haritalar cok ise yarar...

Iyi bir grup surus organizasyonu, bir aksam biralar acilip, masaya haritayi yayip soole anliyormusunuz kafa kafaya....hazirligi bile cok keyiflidir...sonra emailler-telefonlarla arkadaslari toplamaca, arizalari vb. gidermece...tadindan yenmez...:))

Kucuk gruplarda da yine yukarda bahsettigim prensipler aynen gecerlidir. Hatta iki kisiyle bile...unutmayin lutfen. Bu tur uc-dort kisiyi gecmeyen gruplarda eger gidilecek yeri herkes biliyorsa, mola yerlerini filan (mesela Istanbuldan Adapazarina TEM den gidiliyor diyelim)lideri onbes yirmi dakikada bir degistirin...ondeki adam arkadakilere gore daha cok dikkat sarfedecegi icin cabuk yorulur..hem ayri bir keyfi de vardir lider olmanin...herkes tadar...keyif artar...:)) "Group Sex" koydum bu thread in adini ama, grup halinde basarili bir motosiklet gezisi sex ten daha guzeldir..:))))

Motosiklet Teorisi #6 - KIVIRMACA

(COPYRIGHT © Resat “Donald Duck” Arbas)

Bugun kisaca hayat kurtaran bir teknikten, Gringonun catal dilinde

"Swerving" nam meshur, benim Turkcemle "Kivirma" tekniginden bahsedecegim.

Bilyorsunuz elimden geldigince "Kontra Viraj teknigi"nden soz ettim,
anlatmaya calistim...insallah icinizden motoru olanlar, ve bu teknigi
bilmeyenler denemis, aslinda ne kadar kolay, ve motor kullanmayi ne kadar
guvenli hale getiren bir teknik oldugunu gormuslerdir. Bu teknigi yazinin
altina, bu seriyi ilk kez okuyanlar icin bir kere daha copy-paste edecegim
eski yazilarimdan...

Evet swerving / kivirmaca...

Bu tenik sadece Kontra viraj teknigini bilenlerce guvenli bir sekilde kullanilabilr...o yuzden once onu ogrenmeli ve pisirmelisiniz.

Motor surerken karsiniza pek cok tehlike, mesela ondeki kamyondan dusen buzdolabi, okuldan firlayan bir ogrenci, komsunun bahcesinden kacmis bir orangutan gibi, cikabilir ve onunuzde sadece dort secenek vardir...

1- Hicbirsey yapmamak,

2-Hizlanmak,

3-Yavaslamak,

ve

4-Kivirmak

peki haydi sunu da ekleyeyim, isteksizce...

5-Polis yontemi, motoru yere yatirip olabildigince kontrollu dusmek...ki bizim icin bir secenek degil, karsidan ates eden yok, motor devlet mali degil :) filan..unutun.

Cogunuz bunlari bilmiyordunuz degilmi?..:) #5 harici Diger, ilk uc madde nispeten daha bildik oldugu icin ileri bir tarihe attim onlari, su "kivirma" olayina bakalim.

Buzdolabi daan diye onunuze dustu ve ahada diye orada, tam onunuzde kalakaldi...50 km/h gidiyorsunuz ve fren yaparak ancak vurus hizinizi belki biraz azaltabilirsiniz, bosver...bir tarafa kirsaniz gidonu bir gaca-duvara-karsi seritteki trafige--belirsizlige dalacaksiniz onu da osver...peki ne yapacagiz?

Kiviracagiz arkadaslar...:) soyle...

- Diyelim dolabin sag tarafinda emniyetli gecis yapabilecek mesafe var...

- R E L A K S !

- Sag elcigi ileri kuvvetlice itin...

- Sol elcigi ileri kuvvetlice itin...

Buzdolabi solunuzdan zom diye gecti bile

- Fren yapin....

- Uzaklasin biraz oradan ve guvenle durup, terinizi silin.

Bu sag sol itme haraketlerini sak-sak diye, aralarinda bosluk birakmaksizin yapacaksiniz. Hicbir sekilde ne gazi kesecek, ne fren yapacak, ne debriyaja dokunacaksiniz (amac o zaten, hicbirini de yapacak vaktiniz yok bu ornekte)

Onumuzdeki ilk motor kullanma gununuzde gidin guzel bir bos otoparka, uygun bir yere bir Kola kutusu koyun...bu bir buzdolabi...

100 m uzaklasin ve o noktaya dogru, saatte 25-30 km ile yaklasin, (daha yavas degil!) dikkatlice ve YUMUSAKCA dedigimi yapin...her seferinde bittiginde durun. (nizami...anlattigim gibi...vites 1 de, sol ayak yerde, sag ayak arka frende, debriyaj cekili, sag el gazda)

HIZI ARTIRMADAN ama her seferinde daha seri yapmaya calisarak, onyuzbin kere yapin bunu...

Sonra, ayni gun olmasa daha iyi olur, hizi yavas yavas, her bir sonraki gun 40a, 45 hatta 50 ye kadar cikartin.

Kendinizden iyice emin olmadan trafikte denemeye kalkmayin...aslinda denenecek bir sey degil tabii, tehlikeli birsey olmadikca...

Sonucta goreceksiniz ki bu bir reflekse donusecek, allah korusun gunun birinde gercek bir buzdolabi ile karsilastiginizda, frene, gaza dokunmaya firsatiniz kalmadiginda tehlikenin yaninizdan zum diye gectigini gorecek, kendinizi tebrik edeceksiniz.

Teknik, goreceksiniz aslinda, basittir, ve herkesce, herhangi bir cambazlik becerisi gerektirmeksizin ogrenilebilir. Benim ve zilyon motorcunun, geyigin, yola firlayan cocugun hayatini kurtarmisligi vardir, umarim size lazim olmaz ama lazim oldugunda sizi de kurtarir.

Kivirmaca ya devam ediyoruz...

Bu yazida, bir onceki anlatimi zenginlestirmek ihtiyaci dogdu...birkac ufak ilave, ornek ve deneyle Kivirmaca kavrami daha da oturacak, umarim...:)

En son Kivirmaca uzerine yazdigimi okudum, begenmedim...biraz daha ayrintiya girmem gerekiyormus...

Tekrar topluyorum...

Onumuzdeki ilk motor kullanma gununuzde gidin guzel temiz, kuru, asfalt
zemini olan bir bos otoparka, uygun bir yere bir Kola kutusu koyun...bu
mesela bir buzdolabi...!

Tebesirle yere, kutudan iki motor boyu uzaga bir cizgi cekin. 100 m
uzaklasin ve o noktaya dogru, saatte 25-30 km ile yaklasin, (daha yavas
degil!)

Cizgiye gelene kadar hicbir sey yapmayin, tam on teker cizgideyken...
dikkatlice ve YUMUSAKCA dedigimi yapin... (Yani once sag elcigi ve
sonra sol elcigi pesisira ILERI kuvvetlice itmek...fren, gaz,debriyaj,
vites falan yok...zaten frene dokundugunuz anda muhtemelen motorun
altinda bulursunuz kendinizi...yoh gardesim yassah)

(bir sonraki denemede sol elcikle baslayin denemeye.)

Once motor siddetle saga yatacak, ve tabii saga donecek-firlayacak, ve
sonra ayni siddetle sola firlayip ayni anda da duzelecektir. Dev bir Z
cizecek, yaptiktan sonra gozlerinize inanamayacaksiniz. O gece
suratinizda hala o siritisla uyuyacaksiniz, biliyorum...:)

Bu olay sirasinda RELAKS olmaya gayret edin...kasilirsaniz, elcikleri
simsiki tutarsaniz, omuzlarinizi, kollarinizi gererseniz, dirsekleriniz
kirik degilse, gozunuz gideceginiz yonde degil de, buzdolabina
kilitlenmisse...sictiniz demektir. Daha da Turkcesini bulamadim, ozur
dilerim :)

O yuzden once yavas yavas (hizi azaltarak degil, uzaktan uzaktan)
deneyin, kendinize guven kazandikca, korkulacak birsey olmadigini
gordukce sertlestirirsiniz, yaklasirsiniz. Ama sonucta yine son derece
"smooth", yumusak, duzgun, puruzsuz, akici olarak yapmalisiniz. Bu
motorsiklet kullanmanin temel kurali, zaten biliyorsunuz.

her seferinde bittiginde durun. (nizami...anlattigim gibi...vites 1
de, sol ayak yerde, sag ayak arka frende, debriyaj cekili, sag el
gazda)

HIZI ARTIRMADAN ama her seferinde daha seri yapmaya calisarak, onyuzbin kere yapin bunu...

Sonra cizgi-kutu arasi mesafeyi bir motor boyuna kadar indirmeye
bakin... bir yerine uc-bes-onbes kutu dizin yan yana, hem sagdan hem
soldan deneyin ustelik...

Sonra, ayni gun olmasa daha da iyi olur, hizi yavas yavas, her bir
sonraki gun 40a, 45 hatta 50 ye kadar cikartin. Daha hizli yapmaya
calismayin..cambazliga girer, tehlikeli olur ve luzumsuz. Sebebini
anlatacagim.(*)

Bir arkadasiniz size yardim etsin...Kutulardan 10-15 m geride
dursun...tam siz cizgiye geldiginizde sag yada sol elini rastgele
kaldirarak, hangi tarafa kiviracaginizi isaret etsin...yani siz o
noktaya gelinceye kadar bilmeyin ne yone kiviracaginizi...

Ben bunu 300kg+ lik motorumla, 45kmh ile birbucuk motor boyu yakindan,
1m eninde bir cismin (yani 2m lik bir cismin sagi yada solu) yanindan
kivirtiracak kadar yapabiliyorum. (cok daha iyisini yapanlari
gordum...benimki marifet degil). Daha hafif motorla, cok cok daha iyisi
yapilmalidir, onun icin ozellikle yeni baslayanlar hafif motorlarla
baslasin diye didiniyoruz...Bir otomobil yaklasik 2-2,5 m dir ve bu
marifet bize rahat rahat yeter...unutmayin, diger araclari hicbir zaman
tam arka ve ortasindan izlemiyoruz....her zaman sag yada sol tekerlek
izinden,en az iki saniye mesafe ile (**)...OK?

(**)bu yaklasik 15m dir. Normal bir surucu azami 0.5 sn de refleks verir ki bu bu hizda yaklasik 5m eder...

Iyi bir motorunuz varsa, yol kuru, lastikleriniz iyi, motor asiri yuklu filan falan degilse ve lastiklari bloke etmeden tam gucle fren yapabilirseniz kalan 10m icinde durmaniz gerekir. Tabii pratikte, ve genelde yolda giderken onunuzdeki arabanin bir duvara carparak durmasi
dusuk bir olasiliktir. yani o da kendi hiziyla one dogru suruklenecektir. O yuzden iki saniye izleme suresi yeterince guvenlidir. Bu sureyi artirirsaniz araniza uyanik diger suruculer
girmeye calisacak, habire sizi rahatsiz edecekler, o yuzden bu sureyi korumaya calisin hep. Kivirma teknigi, bu iki saniyenin sozkousu olmadigi, ani, beklenmedik durumlarda, 0.5 sn lik refleks surenizin hemen ardina ekleyeceginiz bir manevradir. Frenlere asilip "dur ulan
duuuur" diye bagiracak vaktiniz yok yani...:)

Kivirma olayi 6-8 m tutabilir, yani olay bittiginde siz daha o cisme varmamis oluyorsunuz. Kivirmanin hemen ardindan, hiziniz epeyce kesilmis olacaktir, tam frene basladiginizdada guvenle temiz bir yerde, cismi gectikten sonra durabilirsiniz.

(**)Bir diger yontem ise carpilmasi soz konusu cisme kontrollu bir
frenle yaklasip, hizi yukardaki antremanda alistiginiz degere dusurup,
ondan sonra kivirma teknigini uygulamaktir. Yani siz bu teknigi 45 km/h
ile guvenli ve basarili bir sekilde uygulayabiliyorsunuz ama kamyondan
dusen buzdolabini gordugunuzde 98kmh ile gidiyorsunuz...hemen fren, 45
e dusunce derhel bosalt freni, gazla ugrasma, ve kivirmaca...

Motosiklet Teorisi #7 - RUZGARLA MUCADELE

(COPYRIGHT © Resat “Donald Duck” Arbas)

Motorcunun karsilasacagi baslica sorunlardan biri ruzgardir...Bocekler motorun on camina degilde yanina yapismaya baslamissa hava ruzgarlidir denilebilir :) saka...

Ruzgarin etkisi her motor turune gore degisik olacaktir, o yuzden kendi
deneyimleriniz cok onemli...ben sadece kelimenin tam anlamiyla "ipucu"
verebilecegim...o da tecrubesizlere sadece...tecrubeli olanlar kendi
bildikleri ile katilirsa bu bilgi alisverisi daha neseli ve faydali
olabilir.

Aciklik bir yerde tek basina gidiyor da bir yonden sabit hizda ruzger esiyorsa
(boyle bir olay nadir dir ya, diyelim "ise" ) yapacaginiz sey kontra
viraj teknigini uygulamaktan ibarettir. Evet bu teknik nasil bize viraj
dondururyor, kivirmaca ile hayatimizi kurtariyorsa, buradada ruzgardan
kurtaracaktir. Ruzger ne yandan esiyorsa o yandaki elcigi ileri itin.

Mekanizmayi biliyorsunuz artik...motor o yana devrilir, ruzgar
kaldirir, denge kurulur ve siz dumduz, hicbir mucadeleye girismeden,
egilip bukulup, gidonla, agirliginizi kaydirmakla filan ugrasmadan
gayet "kool" bir sekilde yolunuza devam edersiniz.

Normalde bu ruzgar illeti sizi umulmadik, aslinda umulduk ! zamanlarda bulur...

Tunel cikislari ... en tipik ruzgarla bulusma yeridir. Kopru ayaklari
gecisleri, buyuk agir araclari sollama sirasinda, tepe ustleri, acik
yuksek kopru sirtlari hep ruzgarla bulusma, cebellesme noktalaridir.

Yapacaginiz tek sey 1- Sakin olmak, 2-kontra viraj teknigini
uygulamaktir. Ruzgar gum diye vurdugunda yapilacak sey o yondeki elcigi
orantili bir hizla ileri itmektir.

********* Altin kural *********

Ruzgar denilen namerdin en buyuk silahi SESidir. Evet...Kulakliginiz
her zaman takiliysa ruzgar sizi eskisi kadar korkutamaz. Kuvvetli bir
ruzgar sesi motorcuyu urkutur, kasar, gulumsemenizi yuzunuzden siler.
Endise ile suren motora hakim olamaz, bu durumda kullanmayin!

Kulakliginiz hep kulaginizda olsun, unutmayin kirilan kemik kaynar,
yirtilan deri-kas yerine gelir ama kaybolan isitme duyusu tamir
olmaz...ilerde altin yillarinizi duvar gibi sagir gecirirsiniz.

**********************************

Uzun yolculuklara daima sabah erken cikin...tecrubeli uzun yol
motorculari hic bir zaman ogleden sonra uzun yol yapmak, acik
duzluklere cikmak istemezler. Ogleden sonra isinip yukselen havanin
yerini doldurmaya calisan serin hava (meltem, lodos, kesisleme mesela)
siddetli yuzey ruzgarlarina sebep olur. Ciftciler, balikcilar bunu iyi
bilir...

Turbulans denilen nam kefere :) bozguna ugramis havadir ve tehlikeli
olabilir. Genellikle otobuslerin, kamyonlarin, TIR larin arkasinda ve
yan arkalarinda olusur. Bunlara yaklasmayin. Bu tur araclari sollarken
sol seridin en acigina gidin. Bu araclarin bir tehlikesi de yandan (sag
yada sol farketmez) gelen ruzgari (varsa) kesmeleri dir. Yani diyelim
sagdan ruzger esiyor, siz sag elcigi motoru saga yatirmaya yarayacak
sekilde ileri itmis, ruzgarin basinci ile dengeyi bulmus, dumduz
gidiyorsunuz...solladiginiz otobus o ruzgari kesecegi icin sizi dengede
tutan basinc ortadan kalkar ve doogru otobusun gobegine dogru dalisa
gecersiniz. Dikkat.

Bir diger turbulans/basinc tehlikesi de karsi seritten hizla gelen
otobus vb. devasa mahlukatin sizin seridinize tokat gibi vurdugu hava
dalgasidir. Bu tur iki yonlu yollarda sakin ha sol seridin en solundan
gitmeyin. Bu basinc bazen hafif bir motora serit degistirtecek kadar
kuvvetli olabilir.

Yolcunuz varsa iki misli dikkatli olmaniz lazim, cunku yolcu gemiye
cekilmis ikinci bir yelken gibidir. Motor ruzgara karsi cok daha
hassaslasacaktir.

Butun bunlara ragmen...korkmayin, her zaman kulaklik takin, ruzgarda hizi dusurun...

Hizi dusurmek ne ise yarar?

HAYALi DENEY :)

Diyelim bir kosu bandi var, ozel yapilmis...uzerinde bir 350kg lik
devasa bir motosiklet duruyor, siz yaninda ve yerdesiniz, ve sistem
calismiyor su anda. yanina gidin, ve motoru YANDAN obur yana dogru itin
bakalim kimildatabiliyormusunuz. Mumkun degil...bir milim bile
kimildamaz. Simdi sistemi calistirin...motor saatte 5 km ile gidiyor
olsun...itin, aaa motor yana kaymaya basladi...50km/h e cikarin hoop
cok daha hafif bir basincla motorun yana dogru gittigini gorursunuz.
saatte 120 ye cikarin, kucuk parmaginizla itin motor yana dogru
gidiverir.

Sonuc, hiz arttikca motor yandan gelen basinca karsi daha duyarli
olmaya baslamistir. Motoru yolda duz tutan sizin marifetiniz ve motorun
aerodinamik yapisidir... Hiz arttikca tekerleklerde birim alana dusen
basinc da azalir unutmayin, motor hafifler, cunku hava sizi
kaldirmaktadir. (Yaris otomobillerindeki kanatlari, spoilerleri
gozunuzun onune getirin...altlarina hava girmesin diye ne kadar alcak
yapildiklarina bakin, bunlarin buyuk kismi otomobili yola bastirmak
icin dizayn edilmistir)

Hizi guvenli bir seviyeye dusurun, (cok yavaslamak trafikte
tehlikelidir) kontra viraj teknigini iyice pisirin, ogrenin,
UYGULAYIN...Ruzgar sizden korksun...:)