Motosiklet Teorisi #1 - DURUS

(COPYRIGHT © Resat “Donald Duck” Arbas)

Motosiklet teorisi #1, Kirmizi isikta durus...
-------------------

Once sunu hatirlatalim...motosiklet esas olarak on fren ile durur. Bazi eskiler buna karsi ciksada en guvenli frenleme daima iki frenin kullanilmasi ile olur. Sakin sadece arka freni kullanarak durmaya calismayin.

Hadi bakalim giderken kirmizi isik yandi,

1-Aynayi kontrol edin...arkadan gelen (ayni zamanda kaset degistirirken, bir yandan telefonla konusan, ve arka koltuktaki cocuguna laf yetistiren otomobilli) sizi-kirmizi isigi-ondeki tikali trafigi gordumu? Duruyor mu? Iyi o zaman..:)
Seridin temiz bir yerini secin ayaginizi koymak icin...yagli, kumlu, cukurlu, su golcuklu (ne kadar derin acaba) pis yerlere ayginizi basmamaya gayret edeceksiniz.

2-Frenlemeye baslayin...Vites kucultun ... 1 e kadar...hicbir zaman bosa almayin(*)...arkadaki duramazsa yapacak hicbirseyiniz kalmaz.
Ayrica siz durdugunuzda arkanizda kimse olmayabilir, sonradan tamgaz biri cikagelir mesela...

-tekrar aynayi kontrol edin...
-iki ferni birden kullanin ve durun.

Hicbir zaman isiklari gormek icin kafanizi kaldirip bakmak gerekecek kadar yaklasmayin isiklara, yani yaya gecidini tamamen serbest birakin. Basiniz yere paralel duz ileri bakarken trafik isiklari gorus alaniniz icinde olsun.

-On Freni ve debriyaji her zaman dort parmaginizla kullanin. [MX (motocross) yariscisi degilsiniz*unutmayin*]

3-Durdunuz...

DIKKAT
Pozisyonunuz su olmali (**)

Debriyaj sonuna kadar cekili
Vites 1 de
Sag ayak Frende (basili tabii)
Sol ayak yerde. (Temiz ve saglam bir yerde)
Sag el gaz vermeye hazir (hatta arada hafif hafif gaz veriyor)
Gozler ilerde, ama ayni anda yayalari, gecen trafigi, ve aynayi kontrol ediyor.
On tekerlek ileriye bakiyor.
+
Yolcunuz varsa kiprasmadan :) pasa pasa oturuyor, size birseyler soyluyorsa siz onu basinizi cevirmeden dinliyorsunuz, sakin ola ki ayagini yere koymaya filan kalkmiyor ve tutundugu yeri -katiyen- birakmiyor.

En ondede olsaniz arada da olsaniz seridin asiri sag yada sol kenarina cekilmeyin, bu arkadaki arabayi yaniniza davet etmek anlamina gelebilir bazi suruculer tarafindan. Arkadan gelen trafigi tamamen bloke edin.

Baska motorlu biri daha varsa gidip yaninda durmayin, en az yarim, en iyisi bir motor boyu geride ve aksi yanda (o soldaysa siz sagda) kalin. Sakin muhabbete filan girismeyin.

Hicbir zaman gidip arabalarin arasinda durmayin, yani iki aracin arasinda, heleki kor noktalarinda. Buna mecbur kalirsaniz bu suruculerle goz temasina gecip sizi gormekte olduklarindan tamamen emin olun ve boyle bir mecburiyete bir daha dusmeyeceginize dair kendinize soz verin.

Unutmayin yaptiginiz her dogru sey kendiniz, her serserilik butun motosiklet camiasi icindir. :)
Neyse devam...

Arada kalmissaniz, yani onunuzde de araba varsa arkadan gelen trafige daha cok ozen gosterin, gerekirse onunuzdekinin sagina-soluna kacabilmelisiniz...yani ortada kalmayin. Aslinda cok temiz acik otoyollarda degilseniz hic bir zaman seridin ortasini kullanmayin, hep arabalarin sag yada sol tekerlek izinden gidin. Buralari daha temiz ve yagsizdir.


(*) Kimisi size debriyaj cekili kirmizi isikta beklemenin motorun sagligi icin pek iyi olmayacagini soyleyebilir...aldirmayin. Motorlar bu uluslararasi standarda gore imal edilmistir, debriyaj uc kurusluk bir parcadir, esas olan gerektiginde arkadan gelen yada daha yesil yanmadan kalkan arcin onunden kacmak ve hayatta kalmaktir.
Ayrica bazen N den 1 e kolaylikla alamayabilirsiniz vitesi, ayaginiz kayar, sag ayagi yere indirip freni bosaltmak zorunda kalirsiniz, bu defa yokustaysaniz on freni cekmeniz gerekir, ayni anda gaz veremezsiniz, motor stop edebilir vs. vs. vs. turlu komplikasyonlarla karsilasabilirsiniz ve arkanizda bekleyen insanlar genellikle yesil isigi gordugunde gaza basma egilimindedir.

Unutmayin motorsiklette hafif kaza yoktur !
Iki otomobil arasinda tampon tampona ufak bir tokusma sizin icin kirik bir bacak anlamina gelebilir.

Yani iyisimi siz 1 e alin, fren lambaniz yaniyor olsun surekli ve dedigim gibi bekleyin :)

- Debriyaj icin esas sagliksiz olan sey onu kavrama noktasinda uzun sure tutmaktir.

(**) Bunu bir cek-list gibi bir kagida yazip ezberlemeniz iyi olacaktir. Ben oyle yapmis, ilk motoruma yapistirmistim. "

Soru: (ICE)
VaLLa hiç üşenmeden yazdığın için ben teşekkür ediyorum sadece bir soru
soracağIm kafama takILdI bana motor öğreten kişiLer ön freni 4 parmakLa
değiL sadece 2 parmakLa sIkmam gerektiğini söyLediLer çünkü zaten çok
kuvvetLi ve hassas bir ön fren var 2 parmakLa biLe zInk diye durdurabiLiyor
acaba hangisi doğru ??

Cevap: (Hakan - Kendisi tecrubeli bir MX -Motocross sürücüsüdür)

ikiside doğru aslında...ama şu da var ki kullandıkça zaten en rahat
pozisyonu kendin bulursun..mesela yokuş yukarı kalkarken iki parmakla
ön freni sıkıp aynı anda gaz verebilmek gibi....
ve küçük bir öneride benden;motor kullanmayı şehiriçi yerine dağda bayırda
öğrenmeye çalışın...asfalt üzerinde ve otomobiller arasında hata yapıpta sağ
kalma şansınız oldukça azdır...ayrıca alışkın olmasanızda trafiğin akışıyla
doğru orantılı olarak hızlı gitmek zorunda kalabilirsiniz....

Cevap (DD):

Peki, bu yanitla sanirim "Hakan" i da yanitlamis olacagim...

Once, frenininiz "cok" kuvvetliyse bir sorun var, ayarlanmasi gerekiyor
demektir. Saglikli bir motorun freni (yada hicbirseyi) hicbirzaman "cok"
kuvvetli ve/veya "hassas" olmamali.
Yada sen henuz motora alisamamis olabilirsin, gerektiginden fazla guc
uyguluyorsundur...aslinda bu daha genel bir problem. Calismak lazim, yavas
hizlarda yumusacik duruvermek goruldugu yada sanildigi kadar kolay degildir.

Debriyaj "bir defada tam olarak", Fren daima "gittikce artan" gucte ve
"kararlilikla" cekilmelidir...veee bunu iki parmaginla yapamazsin maalesef.

Iki parmakla fren yapmak daha once yazdigim gibi MX (yaris) teknigidir. On
freni/tekerlegi bloke edip ayni zamanda arka tekerlege spin vererek bozuk
zeminde dar yerlerde motoru hemen hemen oldugu yerde dondurmeye yarar. (bir
ayakta yerdedir bu arada) MX motorunuz yoksa ve gevsek zeminde degilseniz
denemeyin, pratik hayatta bir yarari olmayacaktir, tehlikelidir de ustelik.

(Tabii bir de mountain-bike downhill teknigidir...zaten fren kolu iki parmak
icin dizayn edilmistir...ancak o alet sizin vucut agirliginizin 7-8 de
biridir ve bambaska bir teknik sozkonusudur. Daha once yazdiydim, motosiklet
"motorlu bisiklet" degil, "iki tekerlekli otomobil"dir)

Bir diger noktada sudur, evet 30-50 gibi hizlarda giderken motoru
yavaslatmak icin iki parmakla yaptiginiz fren bir ise yarayabilir ama motor
yukluyse, yolcunuz varsa, yokus asgi gidiyorsaniz, hiziniz diyelim 130kmh
filan gibiyse ve bu saydiklarimdan biri yada birkaci bir aradaysa yandi
gulum keten helva :)
Onunuze cikan birsey icin motora kenetlenmis "o diger iki parmak" i oradan
sokup frene koyamazsiniz ve durus mesafeniz defalarca artar. Zaten cogu kez
bir iki metre bile artmasi motorcu icin bir felakete yol acar.

Fren pedalini bir kapi gibi dusunun, siz kapiyi acmak kapatmak icin kol
tarafindan mi itersiniz yoksa menteseye yakin bir tarafindanmi? Iki parmakla
yapilan frende mentese tarafini kullaniyorsunuz, yeterli moment kolu olmadan
yeterli guc uretemezsiniz. Ayrica -butun- motorlarda fren kolu dort parmaga
gore dizayn edilmistir (ilave- modern MX makineleri istisna) ve emniyetli durus icin gerekli guc ancak boyle
uretilebilir.

Ben kendim cok denedim, bos bir yerde siz de deneyin, iki parmakla "yumusak"
(smooth) fren yapilamaz. Oysaki dort parmakla istediginiz basinci
istediginiz yumusaklikta uygulayabilirsiniz.

Hakan yokus yukari durdugunda hem freni hem gazi ayni elle idare edip motoru
kaldirmaktan bahsediyor, haklidir cunku motoru size tarif ettigim gibi
durdurmayi basaramamistir yada o sekilde ogretilmemis ona (ve bana) ve bu
cambazliga ihtiyac duymaktadir. (itiraf:ayni seyi ben de cok
yapmisimdir-bilgisizlik-) Yani vites 1 de, sag ayagi frende, sol ayagi yerde
olsa bir taraftan sarki mirildanarak yokus yukari kalkacagi yerde luzumsuz
risk aliyor, dikkat kesiliyor, yanlis yere odaklaniyor. Hakan a bunu
yazdigi icin tesekkur ederim bu arada...

Evet motor kullanmak huner ister ama kesinlikle "cambazlik", "ozel
marifetler" istemez. Bunlara gerek duydugunuzu hissediyorsaniz birseyleri
yanlis biliyor yada uyguluyor olmalisiniz. "Huner-ustalik" ise zamanla, sabirla,
antremanla, tecrubeyle ve yapilan isi severek kazanilan bir seydir.

Lafi gelmisken bir ufak hatirlatma daha:
Motorla giderken sartlarin degismekte oldugunu hissettiginizde, mesela
ilerde okul dagilmis cocuklar kaldirimda, iki inek yol kenarinda otluyor,
park halindeki arabalardan birinin stop lambalari yaniyor-icinde biri var
gibi, FREN KOLUNU DORT PARMAGINIZLA "ORTUN".

Normal gidiyorsaniz zaten gazi kesmeyin ama fren yapmaya, manevraya hazir
olun...on fren son derece onemlidir unutmayin ve parmaklari gazdan cekip
frene koymak cok kiymetli bir sureyi sizden calar, hatta "urkutucu" bir
seyle karsilasabilirsiniz ve o panikle simsiki tutunup hic fren
yapamayabilirsiniz bile. Bunlar hep tecrube-istatistik...biraz oz guven ve
biraz calisma ile hepsi oluyor...:)